نسبت های اهرمی در تحلیل بنیادی

نسبت های اهرمی در تحلیل بنیادی

در مطلب حال حاضر به نسبت های اهرمی در تحلیل بنیادی میپردازیم.نسبتهای اهرمی ریسک سرمایه گذاران و اعتبار دهندگان بلندمدت یک واحد تجاری را نشان میدهد، این نسبتها همچنین اطلاعات مفیدی راجع به توان بازپرداخت بدهیهای کوتاه مدت و بلندمدت شرکت در سررسید فراهم میآورند، نسبتهای اهرمی عبارتند از 

نسبت های اهرمی در تحلیل بنیادی

۱٫ نسبت جمع بدهیها به جمع دارائیها:

این نسبت اطلاعاتی راجع به توانائی واحد تجاری در تحمل کاهش خالص دارائیها براثر زیانهای وارده بدون به مخاطره افتادن منابع اعتبار دهندگان را ارائه میکند، بالا بودن این نسبت بیانگر رسیک بالای اعتبار دهندگان بوده و موجب میگردد تاآنها نظر مساعدی نسبت به تمدید اعتبار یا اعطای اعتبار جدید نداشته باشند. سطح مطلوب این نسبت بستگی به ثبات سودآوری در طی سالیان متفاوت دارد هر چه ثبات سودآوری تاریخی بیشتر باشد اعتبار دهندگان و سرمایه گذاران نسبتهای بالاتری را تحمل خواهند کرد. نسبت جمع بدهیها به جمع دارائیها در شرکت X به شرح زیر است.

این نسبت نشان میدهد که کمتر از نصف دارائیها از محل ایجاد بدهیها تامین مالی شده است.

۲٫ نسبت دفعات پرداخت بهره :

این نسبت بطور معمول از تقسیم سود قبل از بهره و مالیات بر هزینه بهره بدست میآید. علت استفاده از سود قبل از بهره ومالیات در صورت کسر آنست که این سود جهت پرداخت بهره در دسترس است. این نسبت برای ارزیابی توان واحد تجاري درپرداخت هزینه بهره سالانه بکار می رود. نسبت دفعات پرداخت بهره در شرکت X به شرح زیر است.

واحد این نسبت دفعه، مرتبه، یا بار است و بستانکاران و سرمایه گذاران جهت افزایش حاشیه ایمنی پرداخت بهره ترجیح میدهند که نسبت فوق بیشتر باشد.

نسبت های سود آوری

هدف غائی مدیریت حداکثرکردن بازده سهامداران است و سود خالص بهترین ابزار برای تعیین عملکرد مدیریت در دستیابی به هدف مزبور است. بنابراین طبیعی است که سهامداران در مجموعه نسبتهای مالی برای نسبتهای سودآوری اهمیت بیشتری قائل بشوند. نسبتهای سودآوری عبارتند از :

۱٫ نسبت سود خالص به فروش:

این نسبت از تقسیم سود خالص بدست میآید و میزان بازدهی را به ازای هر ریال از فروش نشان میدهد. نسبت سود خالص برای شرکت X  به شرح زیر است.

ضعف این نسبت آنست که بسیاری از هزینه ها همانند هزینه تامین مالی که در محاسبه سود خالص لحاظ شده اندارتباطی به فعالیت فروش ندارند. این نسبت در ظاهر مطلوب نیست و نمیتوان بطور قاطع نسبت به سودآوری واحد تجاری اظهارنظر کرد ابزار بهتر در ارزیابی سودآوری واحد تجاری نسبت سود عملیاتی به فروش است.

۲٫ نسبت سود عملیاتی :

این نسبت از تقسیم عملیاتی به فروش خالص بدست میآید اقلام غیر عملیاتی همچون درآمد و هزینه بهره، سود و زیان واگذاری دارائیها در محاسبه سود عملیاتی منظور نمیشود این نسبت معیار قويتری برای ارزیابی سودآوری و فروش است.

این نسبت در برابر نسبت سود خالصبه فروش است و معرف آن است که هزینه های غیر عملیاتی نسبتاً زیاد است خواهید دید که در بخش بررسی روند که هزینه بهره در سال ۱۳۷۶ نسبت به سال قبل از آن افزایش چشمگیری داشته است.

۳٫ نسبت سود خالص به متوسط دارائیها:

این نسبت از تقسیم سود خالص به جمع دارائیها بدست میآید و معیار بهتری براي سنجش سودآوری واحد تجاری درمقایسه با نسبت سود خالص به فروش و نسبت سود عملیاتی است زیرا توان مدیریت را در بکارگیری موثر از دارائیها در ایجاد سود خالص نشان میدهد،این نسبت برای شرکت X  به شرح زیر است.

این نسبت بازده دارائیهای بکارگرفته شده طی دوره را نشان میدهد بنابراین در مخرج کسر از متوسط دارائیهای طی دورهاستفاده شده است.

۴٫ نسبت بازده حقوق صاحبان سهام :

این نسبت از تقسیم سود خالص منهای سود سهام ممتاز بر متوسط حقوق صاحبان سهام بدست میآید سود در دسترس جهت توزیع بین سهامداران عادی سود خالص منهای سود سهام ممتاز است. بازده حقوق صاحبان سهام در شرکت X عبارت است از :

این نسبت میزان موفقیت مدیریت را در حداکثر نمودن بازده سهامداران عادی را نشان میدهد.

۵٫ در آمد هر سهم :

سرمایه گذاران اغلب علاقمندند که قدرت سودآوری را مبنای سود هر سهم اندازه گیری کنند، روشهای مختلفی برای اندازه گیری وجود دارد که متداولترین روش سود هر سهم است، که از تقسیم سود خالص منهای سود سهام ممتاز برتعداد سهام عادی بدست می آید.

۶٫ نسبت قیمت به سود :

این نسبت از تقسیم ارزش بازار به سود هر سهم بدست میآید با فرض آنکه طبق اطلاعات بازار بورس ارزش بازار سهام شرکت X در پایان سال  ،۱۳۷۶ برابر ۲۲,۸۷۵ ریال باشد نسبت قیمت به سود عبارت از :

روند افزایش این نسبت مبین رشد واحد تجاری است که از دیدگاه سرمایه گذاران رشد بالقوه بسیار مطلوب است و روند کاهشیسرمایه گذاران و سهامداران را نگران خواهد کرد.

۷٫ بازده سود سهام :(E/P)

بازده سود سهام از تقسیم سود عادی بر ارزش بازار هر سهم بدست میآید، این بازده برای شرکت X به شرح زیر است.

 

روابط دو یا چند رقم از یک صورت مالی را تجزیه و تحلیل نسبتهای مالی گویند که امروزه بطور گسترده ای مورداستفاده قرار میگیرد . معمولاً نسبتهای مالی برای ارزیابی چهار جنبه از عملیات محاسبه میشوند . این چهار جنبه عبارتند از:

۱) نقدینگی
۲) فعالیت
۳) اهرم مالی
۴) سودآوری

نسبتهای نقدینگی :

این نسبتها به استفاده کنندگان کمک میکند که بنیه مالی شرکت را در پرداخت بدهی های کوتاه مدت در سررسیدارزیابی کنند و به دو گروه تقسیم میشود.

۱٫ نسبت جاری:

این نسبت که نسبت سرمایه درگردش نیز نامیده میشود از تقسیم دارائیهای جاری به بدهیهای جاری بدست میآید و به عنوان یک شاخص توانایی تادیه تعهدات کوتاه مدت از محل دارائیهای جاری بشمار میرود.

در تصویر زیر صورت مالی یک شرکت فرضی X  مورد اشاره قرار میگیرد.

ترازنامه مقایسه ای

صورت سود و زیان مقایسه ای

مثال: بدهی جاری شرکت X در پایان سال ۱۳۷۶ به مبلغ ۱۸۱,۳۰۸ ریال است، آیا توان باز پرداخت بدهیها در سررسید وجود دارد؟ نسبت جاری شرکت X شاخص لازم را برای ارزیابی توانائی بازپرداخت بدهی و رضایت خاطر اعتبار دهندگان فراهم میکند. نسبت جاری در شرکت  X به شرح زیر است .

نسبت جاری :این نسبت نشان میدهد که بستانکاران میتوانند اطمینان داشته باشند که مطالبات آنان در سررسید پرداخت میگردد واحداین نسبت، دفعه، مرتبه یا بار است و جهت آن نیز مثبت است یعنی هر چه بیشتر باشد از نظر اعتباردهندگان بهتر است.

در تصویر بالا دارایی های جاری از جمع مواردی بدست آمده است که در صورت های مالی با خط تیره در زیر آنها مورد اشاره قرار گرفته اند.

۱:نسبت آنی (سریع) :

یکی از مشکلات نسبت جاری درجات متفاوت تبدیل به نقدینگی دارائیهای جاري است جهت رفع این مشکل از نسبت دیگری بنام نسبت سریع یا آنی استفاده میشود. این نسبت از تقسیم دارائیهای سریع بر جمع بدهیها بدست میآید، دارائیهای سریع شامل وجوه نقد و بانک، اوراق بهادار کوتاه مدت و حسابهای دریافتنی است، اقلامی همچون موجودی کالا، پیش پرداختها در محاسبه این نسبت لحاظ نمیشود تا بستانکاران و اعتباردهندگان کوتاه مدت بهتر بتوانند نقدینگی واحد تجاری را در بازپرداخت بدهیها ارزیابی کنند. نسبت سریع در شرکت  X به شرح زیر است.

نسبت سریع شرکت فوق الذکر بزرگتر از یک است این بدین معنی است که تمام بدهیهای جاری را میتوان از محل دارائیهای سریع پرداخت کرد.

نسبتهای فعالیت

۱٫ گردش موجودی :

گردش موجودی از تقسیم بهای تمام شده کالای فروش رفته بر متوسط موجودی یک دوره مالی بدست میآید. بهای تمام شدهکالای فروش رفته بجای فروش در صورت کسر قرار میگیرد زیرا فروش شامل سود است. متوسط موجودی در مخرج کسر قرارمیگیرد زیرا این نسبت فعالیت را در طول یک دوره نشان می دهد.

نسبت گردش موجودی در سال ۱۳۷۶ شرکت سهامی سپهر به شرح زیر است :

بنابراین خواهیم داشت

پایین بودن این نسبت ممکن است ناشی از کاهش فروش یا افزایش موجودی طی دوره باشد افزایش موجودی طی دوره عواقبی همچون افزایش هزینه نگهداری و جریان خروجی نقدی در بر دارد. گردش بالای موجودی ممکن است مشکلات کسری موجودی در پاسخگویی به نیازهای مشتریان را ایجاد نماید.

۲٫ گردش حسابهای دریافتنی:

در تئوری گردش حسابهای دریافتنی از تقسیم خالص فروش نسیه بر متوسط حسابهای دریافتنی به دست میآید. در عمل صورت کسر بدلیل آنکه اغلب شرکتها فروش نسیه را به طور جداگانه گزارش نمیکنند، جمع فروشهای طی دوره است.

گردش حسابهای دریافتنی شرکت X به شرح زیر است.

۳٫ متوسط دوره وصول مطالبات:

این نسبت متوسط روزهایی که طول میکشد تا فروش نسیه وصول شود را بیان میکند و از تقسیم عدد ۳۶۰ روز برگردش بدهکاران بدست میآید.

بطور متوسط ۴۷ روز طول خواهد کشید تا حسابهای دریافتنی ایجاد شده ناشی از فروش نسیه به وجه نقد تبدیل شود.

۴٫ گردش جمع دارائیها:

این نسبت از تقسیم خالص فروش بر متوسط دارائیها در یک دوره مالی بدست میآید. این نسبت بر چگونگی بهره وری ازدارائیها تاکید دارد.
گردش جمع دارائیها در شرکت X به شرح زیر است.

گردش پایین نسبت گردش جمع دارائیها موید هزینه های فرصت از دست رفته یا حداقل عدم کارایی در استفاده از دارائیها است. البته جهت درك بهتر این نسبت همراه با سایر نسبتهای مالی بررسی میگردد.