حالا که دورنمای افزایش نرخ فروش در انتظار متانول‌سازهاست، بسیاری از آن ها گزینه‌ای جذاب برای سرمایه‌گذاری بلندمدت یاد می‌کنند.
- واجد رضایی | کارشناس بازار سرمایه
متانول نوعی الکل است که از آن هم برای سوخت و هم در صنایع مختلف استفاده می‌شود. حدود ۴۰ درصد متانول تولید شده در جهان به‌عنوان سوخت و ۶۰ درصد آن در صنایع مختلف برای تولید ضدیخ، انواع پلاستیک، تخته سه‌لایی، رنگ و مواد منفجره، انواع ظروف و تجهیزات آشپزخانه و… استفاده می‌شود.
با توجه به استفاده گسترده از این ماده، میزان تقاضا و قیمت آن بستگی به وضعیت اقتصادی کشورها دارد و در دوران رکود اقتصادی قیمت آن نزولی و در دوران رونق قیمت آن افزایشی است.
از اواسط سال ۲۰۱۸ که جنگ‌های اقتصادی آمریکا و چین و به دنبال آن از اوایل سال ۲۰۲۰ همه‌گیری ویروس کرونا شروع شده و وضعیت اقتصادی جهان روند رکودی را آغاز کرده بود.
قیمت متانول نیز به دنبال این وقایع روند نزولی پیدا کرد و از حدود ۵۰۰ دلار به ازای هر تن به ۱۷۰ دلار در جولای ۲۰۲۰ کاهش یافت. قیمت این محصول بعد از اخبار واکسن کرونا روند صعودی گرفت و تا بالای ۳۵۰ دلار افزایش یافته است.
امید به افزایش بیشتر قیمت این محصول در منطقه وجود دارد؛ زیرا با وجود تقاضای جهانی، عرضه آن توسط شرکت‌های تولیدکننده بزرگ منطقه بنابر دلایل مختلف با مشکل مواجه شده است. از طرفی روند صادرات این محصول از طرف خاورمیانه به اروپا رشد قابل‌توجهی پیدا کرده است.
تولید متانول در ایران عمدتا توسط شرکت‌های پتروشیمی زاگرس، پتروشیمی خارک، پتروشیمی فناوران، پتروشیمی مرجان و پتروشیمی کاوه صورت می‌گیرد. از بین این شرکت‌ها پتروشیمی زاگرس، پتروشیمی خارک و پتروشیمی فناوران با نمادهای زاگرس، شخارک و شفن در بورس پذیرفته شده‌اند و در این گزارش به بررسی و مقایسه عملکرد این سه شرکت پرداخته شده است.
در جدول (۱) اطلاعات کلی این شرکت با هم مقایسه شده‌اند.
زاگرس با بیشترین ظرفیت تولید و مبلغ فروش بیشترین ارزش بازار را دارد به‌طوری که ارزش بازار آن تقریبا دو برابر شخارک و شفن است. از بین این سه شرکت، P/ E شخارک ۲/ ۱۰ است که از دو شرکت دیگر بیشتر است. دلیل بالا بودن P/ E این شرکت طرح توسعه آن است.
هر چند از شروع این طرح چند سالی گذشته و پیشرفت قابل‌توجهی نداشته است، اما در صورت بهره‌بردای، ظرفیت تولید این شرکت را دو برابر کرده و تغییرات قابل‌توجهی در سودآوری آن مشاهده خواهد شد.
به همین دلیل فعالان بازار تا حدودی نسبت به این طرح خوش‌بین بوده و ارزش بیشتری نسبت دو شرکت دیگر، به این شرکت داده‌اند. نکته قابل‌توجه در اطلاعات جدول فوق P/ E پایین شفن است.
دلیل آن سود غیر‌عملیاتی شناسایی شده توسط این شرکت در دو فصل اخیر بوده که سود خالص آن را افزایش داده است. شخارک ۱۰۰ درصد، زاگرس ۹۵درصد و شفن ۶۵ درصد محصولات خود را صادر می‌کنند.
در جدول (۲) حاشیه سود خالص، سود عملیاتی و سود خالص سالانه این سه شرکت از سال ۱۳۹۴ تا سال ۱۳۹۸ با هم مقایسه شده‌اند.
حاشیه سود این شرکت‌ها در سال ۱۳۹۸ نسبت به ۱۳۹۷ کاهش یافته است. دلیل این امر کاهش قیمت جهانی متانول بوده که همزمان با آن قیمت گاز طبیعی که خوراک این شرکت‌هاست، کاهش نیافته است.
شخارک بیشترین حاشیه سود خالص و زاگرس کمترین حاشیه سود خالص را داشته‌اند. حاشیه سود ناخالص این شرکت‌ها با هم اختلاف اندکی دارند و تفاوت قابل‌توجه در حاشیه سود خالص است که دلیل آن تفاوت سود این شرکت‌ها از درآمد عملیاتی ناشی از سود فروش اوراق بهادار در بازار است.
در جدول (۳) نرخ فروش متانول چهار فصل اخیر این سه شرکت با هم مقایسه شده‌اند.
نرخ‌های فروش این شرکت‌ها در چهار فصل اخیر اختلاف قابل‌توجهی با هم ندارند. همان‌طور که در جدول مشخص شده است نرخ فروش در فصل بهار ۱۳۹۹ نسبت به فصل قبل کاهش محسوسی داشته که دلیل آن همان‌طور که قبلا به آن اشاره شد، همه‌گیری ویروس کرونا بوده است. بعد از بهار ۱۳۹۹ در دو فصل بعدی رشد قابل‌توجهی در نرخ‌های فروش این شرکت‌ها دیده می‌شود.
به‌طور کلی شرکت‌های تولیدکننده متانول عمدتا محصولات خود را به خارج کشور صادر می‌کنند و این شرکت‌ها به دلیل اینکه عمده مبلغ فروش را به تک‌محصول متانول اختصاص داده‌اند، بازار به آنها P/ E پایین‌تری نسبت به سایر شرکت‌ها در صنایع دیگر قائل است.
با این وجود شرکتی مانند شخارک در صورت بهره‌برداری از طرح متانول۲ می‌تواند رکوردهای خوبی را از خود به جای بگذارد و می‌تواند گزینه جذابی برای سرمایه‌گذاری باشد.
نکته مهم در بررسی این شرکت‌ها P/ E فوروارد آن‌هاست. با فرض اینکه در سال آینده نرخ دلار حدود ۲۰هزار تومان باشد و نرخ جهانی متانول در حدود ۳۵۰ دلار ثابت بماند، نرخ فروش این شرکت‌ها به حدود ۷ میلیون تومان افزایش خواهد یافت که می‌تواند تاثیر قابل‌توجهی بر سودآوری این شرکت‌ها داشته باشد. این امر P/ E فوروارد آنها را به زیر ۵ خواهد آورد.
