بازار سهام در اولین روز کاری هفته، ریزش ۵۹۸۱ واحدی شاخص کل را به ثبت رساند. بروز برخی نااطمینانی‌ها در میان فعالان بازار سهام نسبت به احتمال اخذ تصمیم‌های آنی توسط سیاست‌گذار کلان از یک سو و تداوم مسیر نزولی بازارهای جهانی و به طور ویژه نفت و سهام از سوی دیگر، مهمترین دلایل بازگشت شاخص کل از اوج به حساب می‌آیند هرچند حضور تقاضای موثر از شدت ریزش‌ها کاشته بود.
دنیای بورس: نتیجه تقابل عرضه و تقاضا در خرید و فروش‌های روز جاری بازار سهام ثبت ارزش معاملات خرد ۶۵۲۶ میلیارد تومانی (۴۳۴۵ میلیارد تومان بورسی و ۲۱۸۱ میلیارد تومان فرابورس و بازارهای پایه) بود که حاکی از حضور تقاضای موثر علیرغم برتری محسوس عرضه است. شاخص کل در روز جاری اگرچه ریزش نزدیک به ۶ هزار واحدی را به ثبت رساند و به زیر ۵۵۰ هزار واحد آمد اما به نظر می‌رسد ترس از عوامل ناشناخته غیرقابل تخمین و مدیریت ریسک به عنوان مهمترین دلایل میل بیشتر به فروش بود. فروشنده‌هایی که در مقابل خود خریداران دست به نقدی را در انتظار می‌دیدند.
از ۳۰۸ نماد فعال بورسی در معاملات روز شنبه، ۹۱ نماد قیمت پایانی مثبت و ۲۱۷ نماد قیمت پایانی منفی داشتند. تشکیل صف خرید به ارزش تنها ۱۶۲ میلیارد تومان در ۳۱ نماد بورسی (به اضافه صف خرید ۳۳۴ میلیارد تومانی در نمادهای «قرن» و «تملت») نشان می‌دهد که میل به خرید در جو کنونی بیشتر متمرکز در خرید در قیمت‌های منفی‌ست و جز در تک نمادهای عرضه اولیه اخیر صف نشینی توجیهی ندارد. اما در نقطه مقابل نیز تشکیل صف فروش در ۱۲۹ نماد بورسی به ارزش ۴۴۹ میلیارد تومان در پایان معاملات روزانه و مقایسه آن با وضعیت این متغیر د داد و ستدهای روزانه، کنترل و جمع‌آوری صفوف فروش توسط اهالی بازار سهام و بزرگ‌ترها را نشان می‌دهد. جایی که نه در زمان پیش گشایش و نه در ساعات مجاز معاملاتی، شاهد سنگین شدن معنادار صف‌های فروش نبودیم. اگرچه فشار فروش با عدم بازگشت سریع قیمت‌ها اندکی رو به فزونی نهاد اما سیگنال نگرانی خاصی به سرمایه‌گذاران صادر نکرد و به نظر می‌رسد فعالان بورسی با توجه به شرایط موجود عجله‌ای برای خرید نداشته باشند و فروش سهام نیز با حمایت محسوس تقاضا در روزهای آتی کمرنگ‌تر شود. اما این امر مستلزم بازگشت آرامش ذهنی برای سرمایه‌گذاران است.
آمادگی یا آشفتگی ذهنی سرمایه‌گذاران؟
اخبار و شایعات در روزهای پایانی هفته گذشته ذهن فعالان بورسی را لحظه‌ای آرام نگذاشت. محور اصلی اخبار که به صورت رسمی نیز توسط سازمان در ساعات پایانی روز چهارشنبه منتشر شد، موضوع کاهش دامنه نوسان در تمام بازار سهام از ۵ درصد به ۲ درصد بدون هیچگونه اطلاع‌رسانی قبلی بود. اخباری که پس از تایید رسمی مسئولان مربوطه موجی از نگرانی و آشفتگی را در میان سرمایه‌گذاران و اهالی بازار سهام به وجود آورد. دلایل اتخاذ چنین سیاستی محل مناقشه نبود بلکه زمان اجرا، نحوه اجرا و نوع برخورد با این موضوع برای سرمایه‌گذاران محل ایراد بود. ریسک بروز حباب قیمت در برخی سهام بورسی با اعمال سیاست‌های محدود کننده در کل سهام به عنوان عامل بازدارنده خرید و فروش توانایی قفل کردن بازار سهام را در سقف و کف روزانه قیمتی را داشت. از سوی دیگر اعمال این سیاست با کاهش معنادار نقدشوندگی، ضربه محکمی را به بدنه بورس وارد می‌آورد و موج بی‌اعتمادی را در میان عموم سرمایه‌گذاران این حوزه به همراه می‌داشت. علی‌الخصوص زمانی که این کار به صورت شبانه بدون اطلاع‌رسانی قبلی، در روزهای تعطیلی پایان هفته و پس از مطرح شدن مواردی نظیر محدودسازی کدهای تازه‌وارد و در دوران هجوم سرمایه‌های بی‌تجربه و داغ بودن شایعات اخذ مالیات بر عایدی سهام به وقوع می‌پیوست. تمام این موارد ذهنیت معامله‌گران بورسی را خواه ناخواه بهم می‌ریزد، هرچند روز بعد این قانون به کلی لغو شود و اثری از اجرای آن در کار نباشد.
بسیاری بر این باورند که پتانسیل ریسک‌های یاد شده در بازار سهام وجود خواهد داشت و سایه‌ای از ترس را بر خرید و فروش‌های روزانه خواهد افکند. ترسی که ناشی از انتظار اعمال سیاست‌های آنی است و می‌تواند با خروج پول‌های سرگردان از بستر بازار سهام و ورود به بازارهای موازی اثراتی به مراتب مخرب برای فضای کلی اقتصاد به همراه داشته باشد.
اما این موضوع اثر خود را بر خرید و فروش‌های روزانه سهام گذاشت. بسیاری از معامله‌گران بورسی در دقایق نخست به عرضه سنگین سهم‌های خود پرداختند و شاهد تشکیل صف‌های فروش و تغییر جهت قیمت‌ها از مدار مثبت به منفی بودیم. هرچند حضور تقاضای موثر در قیمت‌های منفی در بسیاری از سهام‌ها از ریزش بزرگ شاخص کل جلوگیری کرد اما به طور خاص در نمادهای پالایشی صف‌های فروش علیرغم ثبت معاملات پر حجم بیش از پیش به چشم می‌آمد. در همین راستا لازم به ذکر است که سقوط بیش از ۹ درصدی قیمت جهانی نفت در پی عدم تشکیل نشست اوپک برای تصمیم‌گیری در خصوص کاهش تولید روزانه و تداوم ریزش قیمت سهام در سرتاسر دنیا هشدار بروز رکود فراگیری را در اقتصاد جهانی می‌دهد که نباید دور از نظر سرمایه‌گذاران قرار گیرد.
