شاخص بورس تهران روز گذشته با رشد ۱۰۰ واحدی مواجه شد و به سطح ۸۳ هزار و ۴۶۹ واحد رسید. نمادهای «فارس»، «فولاد»، «شپنا» و «کگل» بیشترین تأثیر را بر رشد شاخص گذاشتند. این در حالی بود که شاخص کل هم‌وزن افت ناچیز ۰٫۰۹ درصدی را تجربه کرد. ارزش معاملات نیز در سطح محدود ۸۶ میلیارد تومانی (با احتساب عرضه اولیه «چدن») قرار گرفت.
معاملات سهام در بورس تهران روز گذشته در حالی رقم خورد که ارزش معاملات خرد سهام و حق تقدم ارزش نازل ۸۶ میلیارد تومانی را تجربه کرد که بخش مهمی از آن (۱۵٫۶ میلیارد تومان) به عرضه اولیه سهام شرکت چدن‌سازان اختصاص داشت. با این حساب و چنانچه ارزش معامله عرضه اولیه «چدن» در نظر گرفته نشود، بورس تهران روز گذشته یکی از کم‌رونق‌ترین روزهای خود را در سال جاری تجربه کرد. همانطور که پیشتر اشاره شده بود، انتظار می‌رفت که در فصل تسویه اعتبارت کارگزارانی که سال مالی منتهی به ۳۱ شهریور دارند، عرضه سهام تقویت و تقاضای خرید آن تضعیف شود. حالا در فرصت باقی مانده تا پایان شهریور انتظار برای ادامه رکود فعلی وجود دارد.
اثر محدود تسویه اعتبارات بر سطح قیمت‌ها
افت ارزش معاملات در آخرین روزهای شهریورماه در حالی تجربه می‌شود که سطح قیمت‌های سهام ریزش چندانی نداشته است. تجربه شهریورماه‌های سال‌های گذشته نشان می‌دهد که افت ارزش معاملات در این ماه با افت قیمت‌ها همزمان می‌شود. از طرفی افزایش میل به عرضه برای تسویه بخش قابل توجهی از اعتبارت و از طرف دیگر عقب‌نشینی خریداران بالقوه سهام در شهریورماه، نه تنها باعث کاهش ارزش معاملات می‌شود بلکه سطح قیمت‌ها را نیز به طور معناداری کاهش می‌دهد. دست‌کم روند بورس در شهریورماه سال‌های گذشته به این صورت بوده است.
در شهریورماه جاری اما، اگرچه ارزش معاملات افت محسوسی را تجربه کرده است، اما شاهد ریزش معنادار قیمت‌ها نبوده‌ایم. در واقع محرک‌های بالقوه بورس در برهه فعلی به حدی معنادار است که پتانسیل فروش سهام را کاهش داده است. قیمت‌های جهانی (در بازارهای فلزی و معدنی) هنوز در محدوده جذابی قرار دارد، چشم‌انداز نرخ ارز صعودی است و نشانه‌هایی از افت واقعی نرخ سود بدون ریسک در بازار پول و اوراق بدهی مشاهده می‌شود. علاوه بر آن، در برخی گروه‌ها پتانسیل‌های تکنیکال و در برخی دیگر پتانسیل‌های بنیادین برای صعود حس می‌شود. این موضوع منجر به کاهش احتمال عرضه سنگین سهام در نمادهای مختلف شده است. با این وجود ضعف در سمت تقاضای سهام همچنان مشاهده می‌شود.
چنانچه فرض شود که دلیل اصلی بی‌میلی بورس‌بازان به خرید سهام، فضای روانی فصل تسویه اعتبارات است، انتظار رشد قیمت‌ها در مهرماه غیرمنطقی به نظر نمی‌رسد. این موضوع را نیز باید در نظر داشت که به زودی ماه محرم آغاز می‌شود. باور سنتی فعالان بورس مبنی بر رکود بازار سهام در ماه محرم می‌تواند باعث جلوگیری از افزایش تقاضا، به ویژه در دهه اول محرم شود. با این وجود، چنانچه قیمت‌های جهانی در محدوده فعلی باقی بمانند و بروز نشانه‌های کاهش نرخ سود بدون ریسک در بازار پول و بدهی تداوم یابد، تصور استمرار رکود در بازار سهام دشوار است.
آخرین نفس‌های فصل تسویه اعتبارات
اگرچه انتظار می‌رود که امروز نیز سایه تسویه اعتبارات از رشد قابل توجه تقاضا در نمادهای مختلف جلوگیری کند، اما باید به این نکته توجه داشت که تنها سه روز کاری دیگر به پایان مهلت تسویه اعتبارات باقی مانده است. آخرین روز کاری بورس در شهریور ماه، ۲۹ شهریور (چهارشنبه آینده) است. با توجه به محدودیت T+3 (تسویه وجوه تا سه روز کاری پس از انجام معامله) در تسویه وجود معاملات سهام، روز یکشنبه ۲۶ شهریور آخرین مهلت فروش سهام و تأمین مالی برای تسویه اعتبارات است.
با این حساب زمان محدودی برای بهینه‌سازی پرتفوها برای خریداران احتمالی وجود دارد. این در حالی است که قیمت در برخی گروه‌ها به کف‌های مستحکمی برخورد کرده است و در عین حال قیمت‌های جهانی همچنان در محدوده‌های مناسبی قرار دارد. چشم‌انداز ارز و نرخ دلار مثبت است و احتمال مهاجرت نقدینگی از سایر بازارها به سمت بورس وجود دارد. بنابراین این امکان وجود خواهد داشت که بورس‌بازان به هدف جانماندن از روند صعودی احتمالی که در ماه آینده می‌تواند رخ دهد، رفته‌رفته برای خرید سهام اقدام کنند. در این صورت می‌توان انتظار داشت که از امروز یا روز شنبه، سمت تقاضای بازار سهام تقویت شود.
خودرویی‌ها در آستانه صعود؟
همانطور که در گزارش‌های پیشن نیز اشاره شده بود، نمادهای خودرویی این روزها در کف‌های تکنیکالی خود قرار دارند. شاخص صنعت خودرو و ساخت قطعات روز گذشته در سطح ۱۶ هزار و ۶۳۷ واحد ایستاد. این سطح در پایین‌ترین محدوده شاخص خودرو طی۱۹ ماه گذشته قرار دارد. می‌توان ادعا کرد که تعداد فروشندگان احتمالی در نمادهای خودرویی به حداقل ممکن رسیده است. دلیل اصلی افت قیمت در نمادهای خودرویی، تخلیه هیجان ناشی از اجرایی شدن برجام در زمستان سال ۱۳۹۴ است. در ماه‌های اخیر اما، با رشد قیمت در بازارهای جهانی، گروه‌های فلزی و معدنی مورد توجه فعالان بازار قرار گرفت. با توجه به محدودیت نقدینگی موجود در بازار و جذاب شدن قیمت در نمادهای فلزی و معدنی، نقدینگی از سایر گروه‌های حاضر در بورس به این نمادها منتقل شد. در نتیجه سایر گروه‌ها از جمله خودرویی‌ها با اصلاح قیمت مواجه شدند.
در نتیجه می‌توان ادعا کرد که دلیل بخشی از اصلاح‌های قیمتی که در نمادهای خودرویی رخ داد، افزایش جذابیت گروه‌های فلزی و معدنی بوده است. با کاهش یا تثبیت قیمت در بازارهای جهانی (که تا حدودی رخ داده است) این احتمال وجود دارد که در نمادهای فلزی و معدنی شناسایی سود صورت بگیرد و رفته‌رفته نقدینگی به سایر گروه‌ها منتقل شود. ضمنا با توجه به کاهش نرخ سود بدون ریسک، ورود نقدینگی جدید به بازار و رشد دست‌جمعی قیمت‌های سهام نیز دور از ذهن نیست.
علاوه بر آنکه قیمت‌های سهام گروه خودرویی در کف‌های تکنیکالی قرار دارد، روز گذشته خبری درباره قرارداد ایران خودرو با بنز آلمان منتشر شد و باعث رشد قیمت در اغلب نمادهای خودرویی شد.
در این میان نکته نگران‌کننده‌ای نیز وجود دارد. شاخص گروه خودرو و ساخت قطعات به تازگی حمایت مهم ۱۶ هزار و ۸۰۰ واحدی را از دست داده است. صعود‌های فعلی می‌تواند برای فعالان بازار پولبک به حمایت شکسته شده و در نتیجه فرصت خروج تلقی شود. به نظر می‌رسد چنانچه شاخص خودرو و ساخت قطعات بتواند از این محدوده عبور کند و بالاتر از آن تثبیت شود، می‌توان در این گروه انتظار افزایش تقاضا و رشد قیمت داشت. شدت عرضه سهام در چند روز آینده برای این گروه حائز اهمیت خواهد بود. امروز انتظار می‌رود که رشد نسبی قیمت در این نمادها مشاهده شود.
تقویت انتظارات در گروه پتروشیمی
گروه محصولات پتروشیمی در ماه‌های اخیر کمتر مورد توجه فعالان بازار بوده است. احتمال تک‌نرخی شدن ارز و کاهش سودآوری در این شرکت‌ها باعث شده است که فعالان بازار P/E پایینی برای سهام این شرکت‌ها قائل شوند. اگرچه رشد نرخ ارز می‌تواند تعدادی از نمادهای گروه پتروشیمی را جذاب کند، اما ریسک تک‌نرخی شدن ارز منجر به بی‌میلی فعالان بازار سهام نسبت به نمادهای حاضر در این گروه شده است. در هفته‌های اخیر با رشد قیمت متانول در بازارهای جهانی، امید به افزایش سودآوری متانول‌سازان رشد کرده است. اوایل هفته جاری رشد تقاضا در نماد «زاگرس» به همین علت رخ داد که با عرضه سهامدار عمده (پترول) سرکوب شد. روز گذشته دلیل عرضه‌های «پترول» در نماد «زاگرس» روشن شد. حالا به نظر می‌رسد که فشار عرضه سهامدار عمده در این نماد از بین رفته است و انتظار می‌رود که تقاضا برای خرید «زاگرس» افزایش یابد (برای تحلیل زاگرس نکات مطرح شده در گزارش «آینده متانول‌سازان در هاله‌ای از ابهام» را در نظر داشته باشید).
همچنین گزارش‌های موسسات بین‌المللی حکایت از چشم‌انداز محصولات پتروشیمی در بازارهای جهانی دارد. (پیش‌بینی پلاتس را بخوانید)
عرضه‌های اولیه، مرکز توجه بازار
روز گذشته عرضه اولیه سهام شرکت چدن‌سازان در بورس تهران انجام شد. براساس اعلام قبلی دیروز قرار بود که ۸۰میلیون سهم چدن‌سازان معادل ۱۰درصد شرکت در بورس عرضه شود. این امر در شرایطی رخ داد که در ابتدا قرار بود سهمیه ۲هزار سهمی هر کد در روش ثبت سفارش وارد سیستم معاملاتی شد. براین اساس انتظار می‌رفت که ۴۰هزار نفر خریدار سهام چدن‌سازان باشند اما در نهایت سهمیه هر کد ۵۵۳سهم تعیین شد تا بازار با رکورد‌شکنی تازه‌ای (از لحاظ تعداد خریدار) مواجه شود و ۱۰۱هزار و ۲۶۵خریدار سهام مذکور شوند.به این ترتیب چهارمین عرضه اولیه در بازار سهام (بورس و فرابورس) صورت گرفت که پس از عرضه اولیه مبین وان کیش در فرابورس یک رکورد جدید به شمار می‌رود (تحلیل «چدن» را اینجا بخوانید). با توجه به آنکه تعداد شرکت‌کنندگان در این عرضه اولیه بالاترین تعداد در تاریخ بورس است، و ضمنا با توجه به آن که به هر کد معاملاتی تقریبا به اندازه ۱۰۰ هزار تومان سهام تعلق گرفته است، تکرار تجربه «اوان» (رشد قابل توجه قیمت پس از عرضه اولیه) محتمل به نظر می‌رسد.
امروز نیز قرار است که سهام شرکت داده‌گستر عصر نوین با نماد «های وب» در بورس برای اولین بار عرضه شود. دیروز در اطلاعیه‌ای این شرکت از تخصیص ۵درصد سهام در روز اول به کارکنان شرکت خبر داد. این امر واکنش‌های متعددی در بازار به همراه داشت که در نهایت با شفاف‌سازی شرکت در مورد آمادگی سهامدار عمده برای عرضه ۵درصد دیگر و اختصاص ۴درصد از سهام به صندوق کارکنان شرکت همراه شد. با توجه به قرارگیری «های وب» در گروه اطلاعات و ارتباطات و انتظارات مثبتی که درباره این گروه در بازار سهام وجود دارد، انتظار می‌رود که «های وب» در سقف قیمت اعلام شده (۲۸۵ تومان) کشف قیمت شود.
عرضه‌کننده جدید «فایرا»
پس از کش و قوس‌ها درباره فروش بلوک «فایرا» توسط شرکت سرمایه‌گذاری توسعه صنعتی ایران (وتوصا) و عدم انجام عرضه به دلیل عدم احراز صلاحیت خریداران، حالا یک فروشنده عمده جدید به لیست فروشندگان «فایرا» اضافه شده است. روز گذشته شرکت سرمایه‌گذاری مهر اقتصاد ایرانیان آگهی فروش ۲۰ درصد از سهام «فایرا» را آگهی کرد. طبق این اطلاعیه مهر اقتصاد قرار است روز ۴ مهرماه، بلوک ۲۰ درصدی «فایرا» را به قیمت هر سهم ۱۲۹ تومان به صورت نقد و اقساط به فروش برساند. ۴۰ درصد از مبلغ معامله به صورت نقد پرداخت خواهد شد و الباقی در سه قسط به فاصله‌های ۶ ماهه باید پرداخت شود.
این در حالی است که پیشتر «وتوصا» برای فروش بلوک خود، قیمت ۸۶۱ ریال را در نظر گرفته بود و سهام «وتوصا» از محدوده ۱۲۰ تومانی تا محدوده ۱۶۰ تومانی رشد کرده بود. در حال حاضر نیز قیمت هر سهم «وتوصا» در محدوده ۱۳۰ تومانی قرار دارد (گزارش «جعبه سیاه عرضه بلوکی فایرا» را بخوانید). با توجه به انتشار اطلاعیه عرضه «فایرا» توسط مهر اقتصاد به قیمت هر سهم ۱۲۹ تومان، انتظار می‌رود امروز تحرکات مثبتی در نماد «وتوصا» مشاهده شود.
فروش بلوک «وبملت»
همچنین روز گذشته بلوک ۱٫۳ درصدی بانک ملت نیز در قیمت ۱۲۵ تومان به فروش رسید. این در حالی است که قیمت هر سهم بانک ملت، روی تابلو معاملات خرد در محدوده کمتر از ۱۰۰ تومان قرار دارد (جزئیات معامله را اینجا بخوانید).
