در حالی بورس تهران مسیر پرشتاب صعودی را در پیش گرفته است که بعضا تحرک خاصی از سوی برخی از نهادها برای تامین مالی مشاهده نمیشود و این در حالی است که به صورت مشخص عمده این نهادها با مشکل تامین مالی مواجه هستند اما از فرصت ایجادشده استفاده نمیکنند.
دنیای بورس: به صورت مشخص بسیاری از نهادهای عمومی و نیمه دولتی در بورس سهامداری عمده شرکتها را در اختیار دارند اما از عرضه سهام در اختیار خود در شرایطی که سهام زیرمجموعهشان رشد چند ده برابری نسبت به یک سال قبل داشته است خودداری میکنند. صندوقهای بازنشستگی که میتوان با عملکرد خود علاوه بر اینکه از لیست مدیریت شرکتها خارج شوند تامین مالی مناسبی نیز انجام دهند تا از وضعیت نامناسب فعلی خود بتوانند عبور کنند اما تلاشی از سوی آنها مشاهده نمیشود و به نظر میرسد مدیران این نهادها عمدتا دست روی دست گذاشتهاند تا بار دیگر بورس به رکود وارد شود و مشخص نیست که در کارنامه مدیران این صندوقها چرا نمره منفی ثبت نمیشود.
صندوق بازنشستگی کشور و نفت، نیروهای مسلح و شرکتهای زیرمجموعه آنها که سهام بسیاری از شرکتها را دارا هستند. بنیاد مستعضفان، بنیاد شهید، برخی از نهادهای نظامی، ستاد اجرایی فرمان امام، بسیاری از شهرداریها همه و همه میتوانند با عرضه بخشی از سهام شرکتهای زیرمجموعه خود که در حال در بورس معامله میشوند میتوانند در عین حالی که تامین مالی میکنند به افزایش عمق بازار نیز کمک کنند.
تامین اجتماعی نیز سهام بسیاری از شرکتهای سیمانی و دارویی و بسیاری دیگر از نمادها را در اختیار دارد که میتواند از محل فروش آنها سهم خود را در این شرکتها کاهش داده و تامین مالی مناسبی انجام دهد. ممکن است دغدغه از دست رفتن مدیریت شرکتها از سمت این نهادها وجود داشته باشد که نخست باید گفت در کشورهای مختلف دنیا معمولا صندوقهای بازنشستگی یا هر نهاد عمومی دیگر حق ندارد مدیریت یک شرکت را در اختیار داشته باشد و میتواند درصدی از سهام یک شرکت را به منظور ایجاد پرتفو متنوع در سبد داراییهای خود داشته باشد. شاید بد نباشد مدیران اقتصادی کشور فکری به حال این نهادها و صندوقهای بازنشستگی کنند.
بخش مهمی از عدم ایجاد فضای رقابتی به معضل دولتی بودن اقتصاد کشور و مدیریت شرکتهای مختلف بازمیگردد که کاملا در اختیار نهادهای عمومی و نیمه دولتی است و قصد دل کندن از این شرکتها نیز وجود ندارد. این در حالی است که میتوانند حتی تا بخش زیادی از سهام شرکتهای پذیرششده در بورس را عرضه کنند. امروز ارزش خرد معاملات بازار سهام کشور ۷۶۰۰ میلیارد تومان بود شاید این عدد تلنگری به خواب غفلت مدیران این نهادها باشد. البته نام دولت و شرکتهای دولتی شاید در راس لیست غافلان از وضعیت اقتصاد کشور و بورس قرار بگیرد.
از طرفی بعضا تحرکاتی از سوی برخی از نهادها مانند تامین اجتماعی، صندوق بازنشتگی نفت یا سازمان اقتصادی کوثر برای عرضه اولیه سهام در ماههای گذشته مشاهده شده است اما سوال اینجاست بقیه نهادها هیچ شرکتی برای عرضه در بورس ندارند. برای مدیران این نهادها که توجهی به وضعیت فعلی ندارند باید گفت صندوق اهداف (زیرمجموعه صندوق نفت) روزانه بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان از فروش یک سهم تازهوارد با نرخ بهره صفر تامین مالی میکند. واقعا درون این نهادها چه میگذرد؟ در حالیکه میتوانند با عرضه سهام به خود، اقتصاد کشور و توسعه هر چه بیشتر بورس کمک کنند و شاید بتوانند قدمی مثبت برای خروج خود از لیست مدیریت شرکتهای مختلف بردارند اما بیعملی کنونی واقعا جای تعجب است. حتی اگر نمیخواهند مدیریت را واگذار کنند اقلا حرکتی کرده و سهام خود را ممتاز ساخته و بعد عرضه کنند.