با ایجاد بازار اوراق دولتی در راستای نظم بخشی به بدهی های دولت، به نظر میرسد دامنه تاثیرگذاری این بازار را باید در چارچوب سیاست های پولی موسوم به عملیات بازار باز جستجو کرد.
دنیای بورس | حراج بزرگ اوراق بدهی دولتی یکی دیگر از اقدامات مهم اقتصادی در سال ۱۳۹۹ است که در قالب عملیات بازار باز و در بازار بین بانکی توسط بانک مرکزی در حال اجرا شدن است. بانک مرکزی در قالب کارگزار، اوراق بدهی دولتی را در بازار بین بانکی که در حال حاضر با نرخ سود ۱۲ درصد برقرار است، ایجاد میکند.
این اقدام که برای نظم بخشی به استقراض و بدهی دولت کمک میکند، موجب خواهد شد که بانکها در قالب عملیات بازار باز اوراق دولتی را راحتتر به نقد خواهند کرد و این عمل باعث تعمیق عملیات بازار باز خواهد شد. تمام این برنامه ریزیها جهت پوشش کسری بودجه ۱۵۰ هزار میلیارد تومانی دولت است. طبق توافق شورای عالی هماهنگی اقتصادی به همین میزان کسری بودجه قرار است که اوراق بدهی دولتی عرضه شود. در قانون بودجه سال ۱۳۹۹ در حدود ۸۰ هزار میلیارد تومان (مازاد بر اوراق بدهی) قرار است اوراق انتشار یابد. تاریخ حراج بزرگ ۲۰ خرداد ۱۳۹۹ است. همچنین، کارگزاری بانک مرکزی در راستای عرضه تدریجی اوراق در تواترهای هفتگی، دومین مرحله از حراج اوراق بدهی دولتی جهت فروش به بانک ها، موسسات اعتباری غیربانکی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، شرکت‌های بیمه‌ای و شرکت‌های تأمین سرمایه را دوباره در روز سه شنبه (۲۰ خردادماه) اجرا می کند.
نحوه عرضه این اوراق از دو طریق بازار بین بانکی و بازار سرمایه است. در بخش بازار بین بانکی معاملات و عرضه و قیمتگذاری بر اساس شرایط و ضوابط حاکم بر بازار بین بانکی خواهد بود و در بین مردم تأثیری نخواهند داشت و این دارایی ها و مازاد دارییهای بانکی و همچنین سیاستهای بانکی خواهند بود که تعیین خواهند کرد که چه مقدار خرید و فروش انجام دهند.
در بخش بازار سرمایه که در یک سال اخیر کانون توجه اکثریت جامعه است. باید دید که این حراج بزرگ چه واکنش و باز خوردی میتواند داشته باشد. علاوه بر بانکها و موسسات اعتباری غیربانکی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، شرکت‌های بیمه‌ای و شرکت‌های تأمین سرمایه نیز میتوانند در این حراج شرکت نمایند و سفارش‌های خرید خود را از طریق سامانه مظنه‌یابی شرکت مدیریت فناوری بورس تهران ثبت کنند. لازم است به این نکته دقت شود که بانکها و موسسات اعتباری غیربانکی میتوانند سفارش‌های خرید خود را تنها در یکی از سامانه‌های بازار بین‌بانکی یا مظنه‌یابی شرکت مدیریت فناوری بورس تهران ارسال نمایند.
اوراق منتشر شده از نوع مرابحه عام، کوپن دار با نرخ سود ۱۵ درصد سالانه و با تواتر پرداخت سود شش ماهه (پرداخت کوپن دوبار در سال) به شرح جدول زیر می باشند:
با توجه به جدول بالا و نحوه انجام معاملات و مشتریان این نوع اوراق بهنظر میرسد تأثیر مثبت در بازار سرمایه میتواند داشته باشد. علت این امر را میتوان در این نکته دید، که ورود نقدینگی همواره به نفع بازار سرمایه است. در این حراج نیز که در دو تاریخ اشاره شده انجام شده و خواهد شد مبلغی نزدیک ۱۰۰ هزار میلیارد ریال از اوراق بدهی تقاضا شده است. انجام این معاملات در بازار سرمایه در بخش اوراق فرابورس انجام شده است.
در تحلیل این رخداد باید توجه کرد که آثار ورود نقدینگی بانکها به فرابورس جهت خرید اوراق بدهی دولتی، از بازاری که افراد حقیقی نیز در آن مشغول معامله هستند، مستقیم نخواهد بود ولی باعث قدرتمندتر شدن بازار سرمایه میشود. خرید اوراق بدهی، کسری بودجه دولت را پوشش خواهد داد که هدف اصلی این طرح است.
در این صورت با قدرتمند شدن دولت از بابت کاهش بدهی و افزایش نقدینگی کنترل همه بازارها برای دولت سهلتر و مدیریت آنها هدفمندتر میشود. باید توجه شود که بار روانی این عمل نیز میتواند مورد توجه قرار گیرد، به این صورت که افزایش شاخص فرابورس باعث دید مثبت نسبت به بازار فرابورس و تمامی سهامهای موجود در فرابورس برای معاملهگران خرد شود.
البته خارج از نوع تاثیرگذاری حراج اوراق قرضه دولتی بر بارار سهام، قطعا نرخ بازدهی و اقبال به اوراق بدهی ها میتواند به بازیگران بازار سهام سیگنال دهد و متقابلا سهامداران از میزان اقبال به بازار بدهی ها سیگنال دریافت کنند.
