اخباری در رسانه‌های داخلی از صبحت‌های ژو سیاچوان، رئیس بانک مرکزی چین مبنی بر احتمال فروپاشی اقتصاد این کشور با توجه به ریسک‌های اقتصادی موجود منتشر شده است. با توجه به اهمیت اقتصاد چین برای بازارهای کالایی و بورس تهران صحبت‌های رئیس بانک مرکزی دومین اقتصاد جهان اهمیت زیادی دارد. در نکته نخست باید توجه کرد که زمان انتشار این خبر در رسانه‌های بین‌المللی حدود ۳ روز قبل بوده است که توجه مخاطبان را به تحلیل اکونومیست در این خصوص جلب می‌کنیم.
اکونومیست: نحوه بیان ژو سیاچوان گاهی اوقات مخاطب را به اشتباه می‌اندازد که راوی سخن بیش از آن‌که رئیس بانک مرکزی چین باشد صاحب یک باغ وحش است. این شخص اخیرا وضعیت اقتصادی این کشور را به حمله حیوانات بدشگون تشبیه کرده است، از قوهای سیاه گرفته تا کرگدن خاکستری و کروکدیل. هر کدام از این اصطلاحات برای سرمایه‌گذاران چینی معنای خاصی دارد، قوها نشانه از ریسک‌های غیرقابل پیشبینی، کرگدن علائم هشداری مورد بی‌اعتنایی قرار گرفته و کروکدیل نیز به دنبال طعمه (اقتصاد ضعیف) است. همه سرمایه‌گذاران نیز در خصوص شنیدن هشدارهای ژو در شرایط کنونی مطمئن هستند. در ماه گذشته وی به صورت عمومی ۴ بار در خصوص بالا بودن میزان بدهی‌ها هشدار داده و افزوده است که بدون قوانین سخت‌گیرانه‌تر، اقتصاد چین با مشکل مواجه خواهد شد.
باید گفت این شخص همیشه برای این‌که به سرمایه‌گذاران اطمینان دهد که وضعیت اقتصادی مناسب است، در سخنرانی‌های عمومی خود با لحن خفیف‌تری صحبت می‌کرد. با این حال ماه گذشته در یک نشست خبری در حاشیه نشست کنگره کومونیست، از یک تهدید با عنوان «لحظه مینسکی» نام برد. این اصطلاح از نام «هیمن مینسکی» آمریکایی که بر فروپاشی اقتصاد با توجه به اعتماد بیش از حد به وضعیت خوب و پایداری اقتصاد تاکید داشت، گرفته شده است.
در مقاله‌ای که ۴ نوامبر روی سایت بانک مرکزی چین قرار گرفت ، ژو به ریسک با جنبه‌های مخفی، پیچیده، ناگهانی و مسری اشاره کرد. اما سوال اصلی این است که چرا در شرایط کنونی وی به این موضوع اشاره کرده است. در این خصوص به نظر می‌رسد نظر رئیس جمهوری چین، «ژی جین‌پینگ» مبنی بر بازنشستگی قریب‌الوقوع ژو سیاچوان از ریاست بانک مرکزی چین دارای اهمیت است.
ارائه چشم‌انداز تیره از سوی ژو آن هم زمانی که در ظاهر در حال پیشرفت و ترمیم ساختار آسیب‌پذیر اقتصاد خود است تا حدودی عجیب به نظر می‌رسد. اولویت‌های اقتصادی دولت در سال ۲۰۱۷ به منظور کنترل ریسک‌های اقتصادی مشاهده می‌شود. در اثر سیاست‌های کنترلی در نظر گرفته شده میزان رشد اعتبارات اخذ شده در اقتصاد به کمترین سرعت خود در ۱۰ سال اخیر رسیده است. رشد اسمی اقتصاد شتاب دو رقمی را تجربه می‌کند. علاوه بر این در شرایط کنونی نسبت تولید ناخالص داخلی چین به میزان بدهی‌ها تا حدودی ثبات از خود نشان می‌دهد. در نتیجه ساختار بدهی‌ها نسبت به گذشته بهتر شده است.
با این پیش‌زمینه می‌توان علت صحبت‌های ناامیدکننده را متوجه شد. الفاظ وی به صورت محسوسی برخلاف روند بازار است. زمانی‌که سرمایه‌گذاران نسبت به اقتصاد چین در سال ۲۰۱۶ بدبین بودند، ژو به تداوم پایداری و قدرت اقتصاد اصرار داشت و از این بابت به سرمایه‌گذاران دلگرمی می‌داد. در شرایط کنونی که نشانه‌ها از بهبود وضعیت اقتصادی مشاهده می‌شود، وی به همه متذکر می‌شود که نباید از ریسک‌ها موجود چشم‌پوشی کرد و همچنان ریسک‌ها باقی هستند.
با این حال باید توجه کرد که ژو به سادگی نمی‌تواند با اتکا به خود در خصوص اهداف آتی تصمیم‌گیری کند و معمولا بانک مرکزی به هیئت دولت پاسخگو است؛ در عمل وی به رئیس‌جمهور گزارش می‌دهد. ژی، رئیس جمهور چین در ماه گذشته بر اهمیت جلوگیری از رخ دادن ریسک‌های اقتصادی بزرگ تاکید کرد. بر این اساس برخی از تحلیل‌گران به این موضوع اشاره دارند که صحبت‌های رئیس بانک مرکزی چین، از اولویت‌های مورد نظر رئیس‌جمهور این کشور حکایت دارد.
در مقایسه با دیگر سران چین، ژو با اعتماد به نفس غیرمعمولی سخنرانی می‌کند به نوعی که انگار از قید و بند حاکم کاملا آزاد است. با این وجود او به طور قابل توجهی مورد اعتماد رهبران حزب کمونیست است و برای مدت ۱۵ سال رئیس بانک مرکزی چین بوده است. در حالی‌که ۵ سال قبل با تغییرات گسترده دولت، بنا بود که وی بازنشسته شود اما با توجه به دانش بالای اقتصادی و سیاسی، ژو به کار خود ادامه داد. در حالی‌که در سن ۷۰ سالگی، ژو انتظار بازنشستگی را می‌کشد وی درست چند هفته قبل از بازنشستگی به نظر می‌رسد در صدد از بین بردن میراث خود است.
به هر حال وی در اذهان به دلیل سیاست‌های هوشمندانه برای باز کردن درهای اقتصادی کشور روی بازارهای جهانی، (برای مثال با فشار بر دولت برای امکان انجام معاملات آزاد روی یوآن)، خواهد ماند. با این حال برخی از تحلیل‌گران ژو را مقصر رشد افسارگسیخته میزان اعتبارات می‌دانند. این تا حدودی غیرمنصفانه است زیرا اعضای حزب، سیات‌های پولی را بر ژو دیکته می‌کردند. بر این اساس ژو با صحبت‌هایش خواست رسالت خود را کامل کرده تا اگر بحران اقتصادی پیش رو باشد وی در مقام خود هشدار لازم را داده باشد.
