سرمایه‌گذاران بازار سهام یک سال رویایی را پشت سر گذاشتند. شاخص کل بورس سال ۹۸ را در کانال ۱۷۸ هزار واحد آغاز کرد و در مرز ۵۱۳ هزار واحدی به کار خود پایان داد. این نماگر امروز رشد بیش از ۲ درصدی را تجربه کرد تا بازدهی بورس در سال ۹۸ به ۱۸۷ درصد برسد. شاخص کل هم‌وزن اما رشد بیش از ۴۳۷ درصدی را تجربه کرد تا به خوبی فضای حاکم بر کوچکترهای بازار را نشان دهد. اما سال ۹۹ چگونه خواهد بود؟
دنیای بورس: توضیحات بیشتر از انتظارات «دنیای بورس» از سال آینده در گزارش‌های آتی ارائه می‌شود. با این حال تاکنون نیز مخاطبان «دنیای بورس» احتمالا با دیدگاه کلی که ما نسبت به وضعیت آتی سهام داریم آشنا شده‌اند. بازار جهانی نقش اساسی را در شرایط کنونی ایفا می‌کند اما بنا نیست که تنها به یک وجه ماجرا توجه شود و بر اساس رکود بورس تهران به دنبال بازار جهانی را انتظار داشته باشیم. همان‌طور که در مطالب گذشته اشاره شد کرونا، رکود بازار جهانی و ریزش قیمت کالاها مانند نفت، فولاد، محصولات پلیمری، فرآورده‌های نفتی و مس و به دنبال آن احتمالا ریزش ادامه‌دار متانول، اوره و سنگ آهن می‌تواند در عین حالی‌که به سودآوری شرکت‌های مرتبط فشار وارد کند اما باید در نظر داشت مواردی که در بالا اشاره شد عمده فروش صادراتی کشور را تشکیل می‌دهند و با این وضعیت ضعف سمت عرضه ارز آن هم در زمان تحریم می‌تواند التهاب اقتصادی را بالا نگه دارد. امیدواریم بانک مرکزی و سیاسیون و سیاست‌گذار اقتصاد راهی برای کاهش التهاب اقتصاد کشور پیدا کنند زیرا این فضای ملتهب نتیجه مخربی سنگینی برای اقشار مختلف جامعه دارد. سیگنال‌های تورمی مانند کسری بودجه دولت پیش از این نیز وجود داشتند حالا نیز اضافه شدن عوامل جدید چشم‌انداز آتی نرخ تورم را تیره‌تر می‌سازد.
در چنین فضایی به راحتی نمی‌توان اثر ریزش شدید قیمت جهانی کالاها بر سهام را منفی اعلام کرد. قطعا اثر منفی ناشی از این موضوع بر صورت‌های مالی شرکت‌ها مشاهده خواهد شد اما باید در کنار این موضوع به سایر عوامل اثرگذار مانند نرخ دلار و نرخ تورم نیز توجه ویژه داشت. یکی از نکاتی که در هفته‌های گذشته چندین بار به آن اشاره شده بود تشابه سال ۹۹ با سال ۹۸ از نظر نااطمینانی از آرامش اقتصادی است که می‌تواند اثرات خود را در بورس نیز منعکس کند.
خلاصه‌‌ای از آمار ۹۸:
جهش چشم‌گیر ارزش معاملات سهام
در حالی ارزش معاملات خرد بورس تهران در پایان سال ۹۷ کمتر از ۶۰۰ میلیارد تومان بود این عدد امروز به حدود ۴ هزار میلیارد تومان رسیده است. ارزش کل معاملات خرد بورس تهران طی سال ۹۸ از ۴۳۴ هزار میلیارد تومان فراتر رفت. میانگین ارزش معاملات به بیش از ۱۸۲۴ میلیارد تومان رسیده است. این در حالی است که میانگین ارزش معاملات خرد بورس در سال ۹۷ حدود ۴۷۹ میلیارد تومان و کل ارزش معاملات در سال ۹۷ حدود ۱۱۵ هزار میلیارد تومان بود. شاید نکته جالب‌تر این باشد که کل ارزش معاملات خرد بورس در نیمه دوم سال ۹۸ از ۳۰۰ هزار میلیارد تومان فراتر رفت که رشد محسوسی را نسبت به نیمه نخست نشان می‌دهد و در عین حال میانگین ارزش معاملات روزانه نیز نزدیک به ۲۶۰۰ میلیارد تومان بود. برآوردهای نشان می‌دهد که رشد نقدینگی کشور در سال ۹۸ حدود ۳۰ درصد بوده و حجم نقدینگی کشور به بیش از ۲۴۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده است. بر این اساس سهم ارزش معاملات کل بازار سهام از نقدینگی کشور (نسبت ارزش معاملات به نقدینگی کشور) تقریبا ۷ برابر شده است که نشان از استقبال عمومی از سهام دارد.
اعداد باورنکردنی از بازدهی سهام
گفته شد که شاخص کل بازدهی ۱۸۷ درصدی را به ثبت رساند. این در حالی است که شاخص از سقف خود در هفته‌های اخیر اندکی فاصله گرفته و در حالی‌که میزان بازدهی شاخص به بیش از ۲۱۰ درصد نیز رسیده بود اما به دلایل معلوم (بازار جهانی بیشترین اثر را داشت) و نگرانی از حبابی شدن سهام شاخص از قله فاصله گرفت. شاخص فرابورس رشد ۱۹۲ درصدی را در سالی که گذشت تجربه کرد. بازدهی دلار تنها حدود ۲۰ درصد و بازدهی سکه نیز بیش از ۳۱ درصد بود. بورس تهران قطعا جذاب‌ترین بازار سرمایه‌گذاری کشور در سال گذشته بوده است. به این ترتیب شاخص کل بورس تهران بازدهی ۱۲۵ درصدی سال ۸۲ را پشت سر گذاشت و بهترین سال را برای فعالان خود رقم زد؛ در سال ۹۲ نیز شاخص کل بازدهی ۱۰۸ درصدی را تجربه کرده بود.
شاخص کل هم‌وزن اما با بازدهی بیش از ۴۷۰ درصدی نشان از فعال شدن علائم هشدار دارد. کوچکترهای بازار رالی مشکوک به حباب را در پیش گرفتند و بعضا تا ده یا ۲۰ برابر قیمت ابتدای سال معامله می‌شوند. در بازار پایه نیز وضعیت حباب قیمتی بیش از دیگر بازارها عیان است. در چنین شاید تنها راه برای مقابله با تشکیل حباب سنگین قیمت تشدید میزان عرضه‌های اولیه در سهام است.
چشم‌انداز بورس ۹۹
هر تن مس در بازار جهانی تا ساعت تنظیم این گزارش (۱۴ روز چهارشنبه ۲۸ اسفند) به کمتر از ۴۹۰۰ دلار رسیده بود که افت سنگین قیمتی این فلز را شاهد هستیم. مس را دماسنج خوبی برای سنجش وضعیت اقتصاد جهانی عنوان می‌کنند و ریزش بیش از ۴ درصدی مس در بازار جهانی سیگنال دیگری از احتمال تعمیق رکود در بازار جهانی می‌دهد. بازارهای سهام نیز روند تند نزولی را طی هفته‌های اخیر در پیش گرفته‌اند و نگرانی در اقتصاد جهانی به اوج خود رسیده است. در این شرایط بانک‌های مرکزی یکی پس از دیگری سیاست‌های انبساطی و تزریق گسترده پول به بازارها در پیش گرفته‌اند تا شاید از عمق فاجعه اخیر بکاهند و این موضوع حتی اثر معکوس بر وضعیت روانی معامله‌گران داشته است. کرونا را مقصر اصلی وضعیت کنونی می‌دانند اما سیگنال‌های رکودی برای بیش از یک سال است که صادر می‌شود و کرونا اما به خوبی ضربه آخر را وارد کرد. جنگ نفتی عربستان و روسیه نیز با فشار حداکثری بر قیمت نفت بخش قابل توجهی از بار ریزش بازار جهانی را بر دوش می‌کشد.
بر این اساس بورس‌های کل دنیا به این موضوع واکنش منفی نشان داده‌اند و واکنش منفی بورس تهران اما چندان ادامه‌دار نبود. علت این موضوع را در گزارش‌های پیشین «دنیای بورس» مطرح کردیم. در کنار نگرانی از وضعیت اقتصاد داخلی و اثر عوامل غیراقتصادی مانند مخالفت با پیوستن به FATF و ناآرامی‌های داخلی، احتمال جنگ و حالا نیز کرونا ریزش بازار جهانی نیز چشم‌انداز ضعف درآمد ارزی کشور را تقویت کرده است که رشد نرخ دلار می‌تواند بار دیگر اقتصاد در مسیر تورمی خود قرار دهد؛ علت طرح اثر رشد نرخ دلار بر تورم تقریبا برای اقتصاد کشور ما عیان است.
در این وضعیت تورمی گرچه بازار جهانی می‌ریزد اما دلار و تورم و هراس از حفظ ارزش پول، سرمایه‌گذاران را به سمت خرید دارایی هدایت می‌کند که بورس نیز کارنامه درخشانی را از خود نشان داده است فعلا در تردیدهای موجود برای سرمایه‌گذاری در دیگر بازارها، بورس می‌تواند همچنان گزینه‌ای برای سرمایه‌گذاری در اقتصاد کشور باشد. در صورت لزوم گزارش‌های بیشتری از چشم‌انداز سال آتی در بازار سهام، ارز و سکه و همچنین مسکن ارائه خواهیم داد. پیش از وقوع کرونا پیشبینی سال ۹۹ بسیار دشوار بود حالا نیز این بیماری و اثر فلج‌کننده آن بر اقتصاد جهان و ایران می‌تواند عدم قطعیت‌ها را به شدت افزایش دهد.
