بورس تهران امروز با ثبت بزرگترین جهش سال ۹۹ شاهد پرواز بیش از ۲۸ هزار واحدی (معادل ۳٫۸۶ درصد) شاخص کل بود و بدین ترتیب بازدهی بازار سهام در سال جدید از مرز ۵۰ درصد عبور کرد. تداوم ورود نقدینگی به بازار سهام با عرضه کمتر و عقب‌نشینی سهامداران در روز جاری مواجه شد. اتفاقی که علاوه بر تقویت صف‌های خرید به کاهش نسبی ارزش معاملات روزانه منجر شد.
دنیای بورس: بازار سهام اولین روز کاری هفته را با قدرت هرچه تمام‌تر آغاز کرد. تقاضای بی امان خرید سهام در گروه‌ها و صنایع مختلف بورسی با قفل شدن سهم‌های پرمخاطب در صف‌های خرید منجر به چرخش نقدینگی به سمت سهم‌هایی شد که صف‌های خرید نداشتند یا احتمال عرضه در آنها بالاتر به نظر می‌رسید. چنین شرایطی منجر به تشکیل صف خرید ۹۰ درصد از سهم‌های بورسی شد. علاوه بر این موضوع از ۳۰۲ نماد فعال بورسی، ۲۹۷ نماد قیمت پایانی مثبت و تنها ۵ نماد قیمت پایانی منفی داشتند. ارزش صف‌های خرید به رقم ۳۶۶۵ میلیارد تومان رسید و این صف‌ها با قدرت در معاملات پس از بازار در نمادهای عرضه اولیه‌ای نیز تداوم داشتند. افزایش ارزش صف‌های خرید همزمان باعث کاهش ارزش معاملات خرد بورسی به سطح ۵ هزار میلیارد تومانی شد. این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که متوسط ارزش معاملات خرد بورس تهران در هفته گذشته بیش از ۷ هزار میلیارد تومان بود.
در چنین شرایطی فرق سهام خوب و بد، موضوع ارزنده بودن یا نبودن و بررسی متغیرهای تحلیلی برای انتخاب سهام با پتانسیل رشد بیشتر معنای خود را از دست داده‌است. موج‌های بزرگ سیل نقدینگی صحبت از هرگونه حساب و کتابی را به حاشیه برده‌است. براساس وعده وزیر اقتصاد قرار است از هفته آینده عرضه سهام دولتی در قالب صندوق‌های ETF بورسی آغاز شود و در این فاصله به نظر می‌رسد سهامداران در اوج خوشبینی در خصوص تداوم روند صعودی قیمت‌ها در سال‌های اخیر قرار دارند آن هم پس از پشت سر گذاشتن بزرگترین رشد‌های تاریخ بازار سرمایه.
فرآیند جذاب‌سازی سهام
یکی از نکات مهم معاملات امروز بازار سهام، کاهش شدت عرضه‌ها در نمادهای پرتقاضای بورسی بود. به طور خاص سهم‌هایی که دولت در آنها سهامدار اصلی است مانند سهام بانک‌ها و پالایشگاه‌های بزرگ به طور محسوسی با کاهش میزان عرضه سهام توسط سهامداران حقوقی همراه بودند. این امر موجب کاهش تمایل عرضه از سوی سهامداران حقیقی نیز می‌شود که عطش خرید سهام دست نیافتنی را بیش از پیش کرده و به سنگین‌تر شدن صف‌های خرید می‌انجامد. سنگین شدن صف‌های خرید و تجربه عرضه‌های قطره‌چکانی با کمترین میزان ریسک در معاملات روزانه با رشد سودآوری و ترغیب هرچه بیشتر پول‌های سرگردان همراه می‌شود که یک سیکل تقویت شوند را تشکیل می‌دهد.
جذاب‌سازی معاملات سهام به طور خاص در نماد «شستا» مشهود است. اگرچه اقدام ناظر برای تغییر ساعت معاملات نمادهای عرضه اولیه‌ای به بعد از ساعت ۱۲:۳۰ یک تصمیم عاقلانه و در راستای کاهش فشار بر هسته معاملات به شمار می‌رود. اما از سوی دیگر انتقال صف‌های خرید به این سهم‌ها را به همراه دارد. حال شرایط سهام «شستا» را به عنوان تک نماد قابل معامله بازار سهام در یک ساعت اختصاصی درنظر بگیریم. تشکیل صف خرید بیش از یک میلیارد سهمی و عدم عرضه تا سطح حجم مبنا بیش از هرچیز بار روانی دارد. در چنین شرایطی طی دو روز کاری اخیر سهامدار حقوقی تقریبا عرضه صفر داشته است و هرچه فروش صورت گرفته صرفا توسط سهامداران حقیقی بوده‌است. از سوی دیگر سهامداران حقوقی در سمت خرید نیز فعال بوده‌اند و حجم‌های بزرگ خرید را به ثبت رسانده‌اند. بستن جریان معاملات با جلوگیری از عرضه‌های طبیعی باعث افزایش عطش فعالان بورسی شده و فعالان بورسی را بدون توجه به میزان ارزندگی در مسیر تقاضای روزانه به امید عرضه سهام در صف‌های خرید پرحجم نگه می‌دارد. هرچند عرضه موفقیت‌آمیز ETF دولتی در بورس تهران می‌تواند به عنوان یک نقطه عطف بازار سهام عمل کند اما استفاده از چنین ابزاری برای جذاب نگه داشتن جریان معاملات روزانه، توجیه هدف با هر وسیله است.
انعکاس هیجان در بازگشایی‌ها
یکی از نکته‌های مهم معاملات بورس که هیجان بی حد و حصر سرمایه‌گذاران را نشان می‌دهد، واکنش اهالی بورس به بازگشایی نماد‌ها با حد نوسان صد درصدی است. امروز شاهد دو بازگشایی در نمادهای «خگستر» و «رتاپ» پس از برگزاری مجمع فوق‌العاده و افشای اطلاعات با اهمیت بودیم. نماد «خگستر» با قرار گرفتن در وضعیت مجاز-محفوظ پس از گذشت تنها بیست دقیقه با هجوم سفارش‌های خرید بیش از یک میلیارد سهمی در سقف ۱۰۰ درصدی، مواجه شد. در حالی که سفارش‌های خرید رفته رفته بیشتر می‌دهند و فروشنده‌ها را نیز به عقب می‌راندند، ناظر بازار تصمیم گرفت بازگشایی این نماد را به روز آینده موکول کند. از سوی دیگر در نماد «رتاپ» نیز شاهد بازگشایی با رشد ۴۸ درصدی قیمت پایانی بودیم که معاملات این نماد نیز توسط ناظر ابطال شد. هجوم اینچنینی تقاضا منعکس کننده هیجان سرمایه‌گذاران فعلی است.
سودای سهامداری
آمارها حاکی از رشد روزافزون اقبال مردم به بازار سهام است. در جریان معاملات امروز بازار سهام، خالص تغییر مالکیت سهام از حقوقی به حقیقی (که یکی از متغیرهای نسبی برای مسیریابی جریان پول به بورس به حساب می‌آید) رقم ۹۸۲ میلیارد تومانی را نشان می‌دهد.
از سوی دیگر تعداد کدهای سهامداری ثبت شده در سامانه سپرده‌گذاری وجود در فروردین ۹۹ به مرز ۲۰۰ هزار کد رسیده‌است که یک رکورد به حساب می‌آید. این دی حالی‌ست که یک ماه نیمه تعطیل را پشت سر گذاشته‌ایم و با این وجود تعداد کدهای سهامداری صادر شده در فروردین ۹۹ معادل مجموع تعداد کدهای صادر شده در ۵ ماه نخست سال گذشته است.
سرعت این رشد به نحوی‌است که صف‌های طویل در کارگزاری‌ها و مراکز احراز هویت دفاتر پیشخوان دولت به عنوان سندهای جذابیت بورس در فضای مجازی دست به دست می‌شوند. هجوم سرمایه‌های جدید و متقاضی برای سهام عرضه‌کنندگان بالقوه (سهامداران فعلی) را در موضع قدرت قرار داده و میل به فروش سهام را به حداقل ممکن رسانده‌است. نه کسی که سهام دارد می‌داند تا کجا قرار است سهامداری کند و نه کسی که می‌خواهد سهم بخرد، به انتخاب سهام فکر می‌کند. صرف سهامدار شدن در بازار سرمایه و استفاده از رالی شکل گرفته صعودی نهایت تلاش باری انتخاب سهم را به میزان صف‌های خرید یا توصیه اطرافیان محدود می‌کند.
