چندین و چند ماه است که بر «دریای بیکران پول و ظرف کوچک سهام» تاکید میشود. در این مدت تنها این امید وجود داشت که عرضههای اولیه سنگین مانند شستا یا آریاساسول بتواند از تب صعودی بازار بکاهند، اما چندان اثرگذار نبود.
دنیای بورس: شستا عرضه شد و گرچه نزدیک به ۷ هزار میلیارد تومان نقدینگی به خود جذب کرد اما اندک اثری بر تب بالای نقدینگی سهام نداشت. آریاساسول از سهام زیرمجموعه پتروشیمی پارس نیز احتمالا در هفتههای آینده عرضه شود و اما بعید است این عرضه اولیه نیز خللی در مسیر صعودی سهام ایجاد کند.
وضعیت سهام نسبت به ماههای قبلی اما نهتنها تغییر نکرده است و بلکه بر سمت تقاضا (تشدید موج نقدینگی) افزوده شده و اما سمت عرضه سهام نمیتواند پاسخگوی چنین تقاضایی باشد. در نتیجه همچنان باید گفت سیلی از نقدینگی به بازار هجوم آورده که در شرایط کنونی نام یا شهرت نماد به هیچ وجه مورد ارزیابی قرار نمیگیرد و هر سهمی در بازار تقریبا با افزایش تقاضا مواجه شده است. این افزایش تقاضا گرچه به مذاق سرمایهگذاران بورسی خوش آمده است اما میتواند در آینده علائم هشدار را برای اقتصاد کشور روشن کند.
شاخص پرشتاب صعود میکند و از جایگاه کنونی نمیتوان خط پایان صعود سهام را تشخیص داد. در این میان تشکیل صف خرید یکی از دلایل اصلی ایجاد هیجان در بازار بوده است. گرچه در حقیقت همین صف و هیجان سنگینی که به دنبال آن در بازار به وجود آمده به دولت جسارت تامین مالی چند هزار میلیارد تومانی را از بازار سرمایه داده است. «صف» و دامنه نوسان با ایجاد هیجان سنگین فعلا به کام بازار خوش آمده است و طبیعتا این رویه در مسیر معکوس نیز با همین شتاب دنبال خواهد شد.
شاید تنها راهحلی که برای درمان هیجان در بازار سهام بتوان در شرایط کنونی تجویز کرد احترام گذاشتن به اصول بازار و خودداری از دخالت در رویه کشف قیمت سهام به واسطه اعمال دامنه نوسان قیمتی (مشابه شرایط کنونی) است. با فرض حذف دامنه نوسان قیمتی یکی از ابزارهای ایجاد هیجان (در شرایط فعلی در سمت خرید) حذف شده و سرمایهگذار مجبور به تامل بیشتر و تصمیمگیریهای سخت میشود. بر این اساس به جای اینکه «صف» به راهنمایی برای خرید و فروش سرمایهگذاران تبدیل شود معاملهگر سهام مجبور است به دنبال راهنمای جدید تحلیلی برای معاملات خود باشد.
بر این اساس باید به مدیران بورسی گفت اگر پس از جلب رضایت نهادهای بالاسری (تامین مالی دولت) قصد کنترل هیجان سهام را داشتید از تکرار تجربههای اشتباه گذشته خودداری کنید و به فکر حذف دامنه نوسان باشید. باید تاکید کرد که افزایش دامنه نوسان به صورت لاکپشتی نیز میتواند افزایش هر چه بیشتر هیجان را رقم بزند. بر این اساس هر زمان دیگر به هیجان بازار نیاز نداشتید توصیه میشود با اعلام برنامه قبلی طی یک رویه یک ماه، در هر هفته دامنه نوسان سهام را دو برابر کنید. همین موضوع بیش از هر چیز دیگری در کنترل هیجان در میانمدت اثرگذار است گرچه طی رویه یکماه ایجاد شوک دور از انتظار نیست اما حداقل یک گام مثبت برای کاهش هیجان برداشته میشود.