معاملات اسفند بازار سهام با خیز بزرگان بورسی آغاز شد و در نتیجه شاخص توانست با یک جهش قدرتمند دو کانال صعود کند. بررسی متغیرهای اثرگذار نشان می‌دهد بر خلاف ضعف انتظارات قبلی، اکنون عوامل به صورت مقطعی از بازار سهام حمایت می‌کنند که می‌تواند مسیر صعودی را حفظ کند.
دنیای بورس: بازدهی بورس تهران در هفته گذشته ۱٫۴ درصد ثبت شد که پس از هفته‌های منفی در بهمن، تغییر محسوسی بود. در این شرایط امیدواری‌ها بار دیگر عموما از جانب محرک‌های کالایی خودنمایی کرد. دلار در بازار ارز با رشد قیمت مواجه شد و هم‌زمان افزایش انتظارات تورم کالاها باعث شد تا بورس کالا نیز شاهد افزایش تقاضا و رشد قیمت‌ها شود. خبرهای خوب و افزایش قیمت‌ها در بازار جهانی نیز مزید بر علت شد تا اقبال بیشتری به بازار سهام صورت گیرد.
آرامش سیاسی؛ تضعیف ارزی؟ یکی از نگرانی‌های هفته‌های اخیر مربوط به عوامل غیراقتصادی بوده است. کشمکش‌های مربوط به لوایح FATF و عدم تصویب آنها محرکی اساسی برای نوسانات ارزی محسوب می‌شود. اما اکنون مجددا به ایران چهار ماه دیگر برای پیوستن به گروه ویژه اقدامات مالی فرصت داده شده است. وضعیتی که گویا دیگر تمدید نخواهد شد. هرچند هنوز نگرانی‌هایی وجود دارد، اما همین مهلت چهارماهه موجب کاهش نگرانی‌ها در مقطع فعلی خواهد شد.
مساله‌ای که اثر آن را بر نرخ ارز نیز مشاهده شد و دلار در معاملات پشت خطی کاهش ملموسی را تجربه کرد و حتی به کمتر از ۱۳ هزار تومان رسید. هرچند اثر سیاسی مربوط به FATF با افزایش ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاران به نفع بورس است، اما کاهش مجدد نرخ دلار اگر قوت بیشتری بگیرد می‌تواند بر رفتار بورس‌بازان اثر منفی بگذارد. در نبود تحلیل دقیق از سوی سهامداران تازه‌وارد که سهم بالایی در روند معاملات سال ۹۷ به خود اختصاص داده‌اند، روایت‌های عمومی اثر بزرگتری بر رفتار آنها دارد. مشهورترین این روایت‌ها، روند نرخ ارز و اثر مثبت آن بر صادرکنندگان است که باعث می‌شود فقط نرخ دلار به صورت یک متغیر کلان عمومی مد نظر قرار گیرد و جزئیات بعضا مهمی مانند توان صادراتی شرکت‌ها و محدودیت‌های شرکت در اعمال نرخ واقعی ارز مغفول می‌مانند. بنابراین، شاید کاهش نرخ دلار محرک صعودی بازار سهام را تضعیف کند.
بازار جهانی در فاز خوش‌بینی: در سوی دیگر، قیمت‌ها در بازار جهانی به دنبال خوش‌بینی به مذاکرات تجاری آمریکا و چین در حال صعود هستند. هرچند در فضای کلان اقتصاد جهانی، نگرانی‌هایی به چشم می‌خورد، اما بازار کامودیتی فعلا تحت تاثیر خبرهای مثبت تجاری از کف خود فاصله گرفته و سطوح جدیدی را تجربه می‌کنند. امری که در کنار دلار موتور دومی برای حرکت گروه‌های بزرگ بورسی شده است.
رویدادهای داخلی از نگاه «دنیای بورس»
الف) کلان: گروه ویژه اقدام مالی (FATF) از ایران خواست تا ۴ ماه دیگر اصلاحات برای «همسویی با استاندارد‌های جهانی» را انجام دهد. گروه ویژه اقدام مالی در پایان نشست خود که در سطح وزیران در پاریس برگزار شده بود، با انتشار بیانیه ای اعلام کرد: هر چند FATF از تصویب یک قانون (توسط ایران) برضد پولشویی استقبال کرده است اما در کل (از عملکرد ایران) ابراز دلسردی کرده و اعلام کرده است انتظار دارد ایران اصلاحات لازم را تصویب کند. بانک مرکزی نیز در اطلاعیه‌ای از این تصمیم FATF استقبال کرد و البته خواهان تسریع در تصویب دو لایحه باقی‌مانده دیگر کرد. در این میان اما در گزارش چهاردهم آژانس انرژی اتمی نیز تصریح شده است که از روز اجرای برجام، آژانس به نظارت و راستی آزمایی اجرای تعهدات مرتبط هسته‌ای از سوی ایران بر اساس مفاد برجام ادامه داده است.
در رویداد دیگری در سه روز منتهی به هفته گذشته، بیش از ۲۷۵ میلیون یورو توسط صادرکنندگان و بانک مرکزی برای تأمین ارز ثبت سفارشهای وارداتی در سامانه نیما فروخته شده است. بر مبنای گزارش بانک مرکزی سهم صادرکنندگان غیرنفتی از مبلغ ارز فروخته شده، بیش از ۶۰ درصد بوده است که به عبارتی به طور متوسط در هر روز یکصد میلیون دلار ارز برای واردات تأمین شده است. عبدالناصر همتی؛ رییس کل بانک مرکزی دلیل نوسان قیمت ارز در ۳ روز پایانی هفته گذشته را ناشی از مصوبه آزادی ورود ده‌ها قلم کالای مرزنشینی و ملوانی مرتبط می‌داند.
اطلاعیه سیاست‌گذار پولی البته تاکید دارد روند عرضه ارز حاصل از صادرات و نیز تأمین ارز توسط بانک مرکزی در ایام پایان سال افزایش پیدا می‌کند؛ ضمنا محدودیتی برای تأمین ارز ثبت سفارشهای کالاها با ارزهای در دسترس بانک مرکزی وجود ندارد و بانک‌ها و صرافی‌ها از طریق سیستم بانکی می‌توانند برای تأمین ارز ثبت سفارش خود اقدام کنند. این در حالی است که نمایندگان مجلس صادرکنندگان را مکلف به بازگرداندن ارز حاصل از صادرات به کشور کردند. البته در ادامه بررسی جزییات لایحه بودجه ۹۸، نمایندگان مجلس همچنین با حذف معافیت مالیاتی برای درآمدهای حاصل از صادرات کالا و خدمات غیرنفتی موافقت کردند. در این میان همچنین با مصوبه جدید مجلس، بدهی بانک مسکن به بانک مرکزی بابت طرح مسکن مهر تا سقف ۵ هزار میلیارد تومان به‌عنوان افزایش سرمایه دولت در بانک مسکن منظور می‌شود. خانه ملت همچنین به سازمان امور مالیاتی اجازه داد مالیات بر ارزش افزوده برخی از مودیان را با اعمال ضریب کاهشی تعیین کند. در دیگر مصوبه‌ها، در جریان بررسی کلیات بودجه ۹۸ با تصویب مجلس ماهانه ۳۰۰ تومان از مشترکان برق و گاز برای بیمه خسارات اخذ می‌شود. همچنین نمایندگان با مکلف شدن همه صاحبان حرف و مشاغل پزشکی، پیراپزشکی و داروسازی به استفاده از پایانه‌های فروشگاهی موافقت کردند. براساس تصمیم مجلس سازمان مالیاتی مکلف به وصول حداقل ۳۰ درصد از مالیات‌های معوقه سال ۹۷ براساس اختیارات قانونی براساس اطلاعات حاصل از صدور فاکتورهای خرید و صندوق مکانیزه فروش شد. پیش‌تر هیات وزیران تصویب‌نامه واریز مابه‌التفاوت ریالی نرخ ارز دریافتی با نرخ ارز در روز بازپرداخت برای تمامی واردکنندگان کالا با نرخ ارز مرجع را اصلاح کرد.
ب) شرکت‌ها: عبداله بابایی؛ نماینده ویژه مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا عنوان کرد: طرح فروش محصول‌های گروه سایپا باهدف رفاه مشتریان گرانقدر و تنظیم بازار، روز جمعه هم ادامه می‌یابد. مرحله دوم فروش فوری ایران خودرو و سایپا از صبح روز چهارشنبه با عرضه برخی محصولها آغاز شده بود. در همین حال در بخش خودرویی، علی لاریجانی؛ رئیس مجلس به رئیس کمیسیون صنایع و معادن ماموریت داد تا در جلسه‌ای ویژه موضوع افزایش قیمت خودرو را هرچه سریع‌تر پیگیری کند. هیات دولت هم علاوه بر اعمال چند تصمیم جدید، مقوله ثبت سفارش خودرو در هیات دولت را مورد بررسی قرار داد.
همچنین مسعود سلطان‌زالی؛ مدیرعامل تامین سرمایه بانک ملت از انتشار اوراق سلف موازی استاندارد نفت کوره توسط شرکت ملی نفت ایران از فردا یکشنبه ۵ اسفند خبر داد. پیش‌تر هم بانک سپه برای اجرای سیاست‌های دولت مبنی بر خروج از بنگاهداری، تمامی سهام خود در گروه مدیریت سرمایه‌گذاری امید را از طریق مزایده در بورس اوراق بهادار تهران واگذار می‌کند. شستا هم می‌خواهد تعداد ۴۹۳ میلیون سهم معادل ۱۷ درصد از کل سهام مدیریتی غیرکنترلی سرمایه‌گذاری دارویی تامین (تی‌پی‌کو) را واگذار کند.
سعید محمد؛ فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا تاکید دارد از مهر فاز چهارم پالایش ستاره خلیج فارس را شروع کرده‌ایم و قرار است در ۲۴ ماه این فاز تکمیل شود. در خبر دیگری، شرکت کشت و صنعت شریف آباد با سرمایه ۵۲ میلیارد تومان در حوزه زراعت و خدمات وابسته در بازار دوم فرابورس درج شد تا پس از معرفی توسط مدیران، آماده عرضه اولیه ۱۰ درصدی باشد.
