پس از چند رفت و برگشت نسبتا پرشتاب، شاخص سهام در مجموع هفته گذشته را تقریبا بدون تغییر پشت سر گذاشت. در روزهای پایانی هفته با فروکش نسبی نگرانی‌های سیاسی، انتظارات مثبتی از معاملات سهام شکل گرفته است. اما این انتظارات تا کجا را هدف قرار می‌دهد و از آن مهم‌تر تا چه حد در بازار فراگیر است؟ دو پرسشی که امروز به آن می‌پردازیم.
دنیای بورس: افت ملایم کمتر از ۰٫۲ درصدی شاخص کل بورس تهران پوسته‌ای از معاملات پرتلاطم هفته گذشته بود. در حالی که تمامی بازارها از سهام گرفته تا ارز و سکه بر اثر نگرانی‌های سیاسی پرنوسان بودند، بورس در مجموع تغییر سنگینی را تجربه نکرد. هم‌زمان دلار و سکه افت‌های بیش از دو درصدی را در هفته گذشته تجربه کردند. برآیند عملکرد بازارها نشان می‌دهد تب اولیه‌ای که اوایل هفته ناشی از اوج‌گیری تنش‌های سیاسی بین ایران و آمریکا شکل گرفته بود، فروکش کرده است.
سقف و کف‌های انتظاری از سهام: بررسی تحولات روزهای اخیر حاوی چند نکته مهم برای بورس‌بازان به ویژه برای تنظیم انتظارات است. اولا افت‌های ابتدای هفته نشان می‌داد بدترین سناریوی سیاسی چگونه می‌تواند به منفی شدن سهام دامن بزند. بنابراین، کسانی که بر اساس موج‌های کوتاه‌مدت معامله می‌کنند باید مراقب این ریسک به شدت غیرقابل پیش‌بینی باشند. به عبارت دقیق‌تر، تجربه هفته گذشته بار دیگر نشان داد ریسک سوار شدن روی موج صرفا بر اساس جریان نقدینگی تا چه حد می‌تواند بالا باشد. اما هم‌زمان متعادل شدن سریع قیمت‌ها با وجود آنکه ریسک‌های غیراقتصادی همچنان وجود داشت، تاکید می‌کرد که قیمت سهام از کف انتظارات چندان زیاد نیست. به بیان دیگر، ظرفیت رشد بورس به لحاظ متغیرهای اقتصادی به حدی بالاست که کوچک‌ترین تغییر مثبت در فضای سیاسی می‌تواند جریان معاملات را به نفع سهامداران تغییر دهد. اکنون نیز اظهارات اخیر رئیس جمهور آمریکا نشان‌دهنده فروکش کردن نسبی اوج‌گیری تنش‌هاست، انتظارات مثبتی از سهام به وجود آمده است. این مساله می‌تواند حامی قیمت سهام در شروع هفته باشد، اما هم‌زمان باید در نظر داشت که ریسک‌های غیراقتصادی حذف نشده‌اند و فقط از بدترین سناریو فاصله گرفته‌اند. این امر به این معناست که هنوز در معادلات سرمایه‌گذاران این ریسک لحاظ می‌شود و در نتیجه نباید چشم‌انداز بورس تهران را بر مبنای خوش‌بینی محاسبه کرد. به بیان ساده، اگر در شرایط ریسک سیاسی نسبت قیمت به درآمد بورس بین ۴ تا ۵ واحد در نظر گرفته می‌شود با فروکش تب هیجانات، این نسبت می‌تواند به سمت ارقام بالایی این محدوده حرکت کند، نه اینکه مشابه دوره پسابرجام، نسبت‌های بالای ۷ مرتبه نیز منطقی شود. پس هم‌زمان که از کف قیمت‌ها به نفع بورس صحبت می‌شود انتظارات از سقف که با رشدهای پرشتاب کوتاه‌تر نیز می‌شود را باید بیشتر در نظر گرفت.
استراتژی جریان‌ساز بورس تهران: در فضای کنونی تحلیلگران برآورد مثبتی از رشد سودآوری شرکت‌های بورسی دارند. مساله‌ای که با نزدیک شدن به فصل اوج مجامع و رقیق شدن قیمت سهام می‌تواند ظرفیت‌ها را تقویت کند. اما باید در نظر داشت که تحلیلگران و حرفه‌ای‌ها فقط یک گروه از فعالان بورسی و در نتیجه اثرگذار بر جریان معاملات هستند. ورود پول‌های تازه و افزایش کدهای سهامداری احتمالا کم‌تجربه سهم بیشتری از معاملات این روزهای بورس دارند. وزنی که این گروه به تحلیل‌ها در مقایسه با هیجان مربوط به اخبار می‌دهند به مراتب کمتر از گروه حرفه‌ای است. بر این اساس باید غالب بودن این جریان را به عنوان یک عامل مهم در تصمیم‌گیری مد نظر قرار داد.
بازی جالب سعودی‌ها در بازار نفت: بر خلاف سیگنال‌های اقتصادی که بر کاهش قیمت نفت صحه می‌گذارند به نظر می‌رسد نگرانی از عرضه به ویژه از سمت ایران و همچنین احتمال افزایش تنش‌های منطقه‌ای مانع از افت قیمت‌ها شده است. بر این اساس دیروز بهای برنت تا بیش از ۷۳ دلار نیز صعود کرد. نکته جالب توجه اما بازی سعودی‌ها در شرایط کنونی و واکنش آنها نسبت کاهش احتمالی عرضه از سوی ایران است. بلومبرگ می‌نویسد: عربستان نمی‌خواهد اشتباه سال گذشته را تکرار کند؛ یعنی از ترس کاهش عرضه ایران، تولیدات خود را افزایش دهد، در حالی که هیچ‌گاه آن کاهش عرضه اتفاق نیفتاد. بنابراین، سعودی‌ها این بار با احتیاط بیشتری تولیدات خود را افزایش می‌دهند تا قیمت‌ها دچار شوک منفی ناگهانی نشوند. این امر نشان می‌دهد هنوز نسبت به میزان واقعی صادرات نفت ایران حتی میان تحلیلگران بین‌المللی اطمینانی وجود ندارد.
- رویدادهای داخلی از نگاه «دنیای بورس»
الف) کلان: بنابر اعلام روزنامه نیویورک‌تایمز، دونالد ترامپ؛ رئیس جمهوری دولت‌های متحده امریکا به سرپرست وزارت دفاع هم تاکید کرده برنامه ایی برای جنگ با ایران ندارد و نمی‌خواهد شاهد تبدیل کارزار فشار به درگیری نظامی باشد. در همین حال البته رویترز در خبری اعلام کرده ترامپ بعد از درخواست‌های مکرر دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه آمریکا ، هفته آینده اقدام به برگزاری جلسه توجیهی محرمانه در کنگره و با محوریت ایران برگزار می کند. این جلسه سه‌شنبه عصر با حضور مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا، جوزف دانفورد رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح و پاتریک شاناهان وزیر دفاع موقت تشکیل خواهد شد.
در داخل اما سرانجام پس از مدت‌ها اعلام آمارهای مختلف و در برخی موارد ناهمسو، رئیس‌کل بانک مرکزی رقم دقیق بازگشت ارز حاصل از صادرات را ۱۸٫۷ میلیارد دلار اعلام کرد. با توجه به اعلام عملکرد ۶۰ درصدی در تحقق هدف بانک مرکزی، هنوز سرنوشت ۱۲ میلیارد دلار ارز حاصل از صادرات مشخص نشده است. رئیس‌کل بانک مرکزی به صادرکنندگان هشدار داد که اگر از ۵ راه مشخص‌شده ارز حاصل را بازنگردانند، با اقدامات تنبیهی و حتی انتظامی روبه‌رو خواهند شد. در همین روز، سرپرست سازمان توسعه تجارت با هشدار نسبت به اقدامات تضعیف‌کننده انگیزه صادرکنندگان، خواستار بهبود رویکرد در مواجهه با صادرکنندگان شد. به نظر می‌رسد در درون دولت علاوه بر آمار بازگشت ارز در نحوه مواجهه با صادرکنندگان نیز اختلاف نظر وجود دارد. البته عبدالناصر همتی؛ رئیس کل بانک مرکزی تاکید دارد اسامی صادر کنندگانی که تا به حال ارز را بر نگردانده اند به مرجع قضایی اعلام شده است.
همچنین سازمان امور مالیاتی در حالی دستورالعمل جدید مربوط به محل اخذ مالیات و عوارض واحدهای تولیدی را ابلاغ کرد که شاپور محمدی؛ رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار می‌گوید: صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک از نظر نظام نرخ‌ها ساماندهی و تخلفات بانک‌ها در خصوص صدور یونیت صندوق‌ها برطرف شد. پیش‌رت با بررسی لایحه شفافیت در جلسه هیات وزیران و در صورت تصویب در مجلس، موسسه‌های عمومی و خصوصی از جمله سازمان بورس و اوراق بهادار باید صورت‌های مالی و اطلاعات دارایی و هزینه‌ها را منتشر کنند.
نماینده شرکت ملی نفت در بورس از عرضه نفت و میعانات گازی در بورس در هفته پیش‌رو خبر داد و گفت: به محض اینکه اطلاعیه تنظیم شود، بر اساس شیوه نامه سال ۱۳۹۸ عرضه نفت در بورس از سر گرفته می‌شود.
ب) صنایع: بررسی‌ها نشان می‌دهد، از حدود دو هزار و ۷۰۰ دستگاه خودرو پروانه شده در ۴ماه گذشته، تعداد قابل‌توجهی از گمرک‌های مختلف ترخیص شده است. در همین حال رویداد دیگری صنایع حاکی از آن است که طرح استفاده اجباری از رمز دوم یکبار مصرف بانکی که قرار بود از اول خرداد ماه اجرا شود تا مدتی نامعلوم به تعویق افتاد.
ج) شرکت‌ها: ایران خودرو در راستای تنظیم قیمت خودروها در بازار، طرح فروش فوری دو محصول پرطرفدار را از ساعت ۱۰ صبح امروز با موعد تحویل ۳۰ روزه آغاز می‌کند. در همین حال اهورا گلیاری؛ معاون بازاریابی و فروش ایران خودرو با اعلام وضعیت فعلی قیمت‌ها از اجرای تمامی تعهدات معوق تا پایان سال جاری و حتی تا زمستان امسال خبر داد.
مدیران عامل بانک ملت و گروه صنعتی گلرنگ در راستای ارتقای سطح همکاری‌های متقابل و مراوده‌های بانکی، تفاهم‌نامه جدیدی منعقد کردند. همچنین اردشیر سعدمحمدی؛ مدیرعامل جدید شرکت ملی مس، افزایش ظرفیت تولید مس تا ۴۰۰ هزار تن و بیش از ۲۶۰ هزا تن کاتد را از جمله برنامه‌های مهم سال جاری اعلام کرد.
در جلسه کمیسیون اقتصادی هیات دولت واگذاری باقیمانده سهام شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در ۷ پالایشگاه بورسی و فرابورسی، بررسی و تصویب شد.
