شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران روز گذشته با تحمل ریزش ۷۶۲۳ واحدی (۳٫۵۳ درصدی) به عدد ۲۰۸۱۹۷ واحد رسید که نشان از سقوط بیش از ۷ درصدی مهمترین متغیر بازار سهام در دو روز متوالی‌ست. ریزش دو روزه و دسته جمعی قیمت‌ها در حالی رخ می‌دهد که بازار سهام پس از تجربه رشدهای متوالی از ابتدای سال، تحت تاثیر اخبار بیرونی و ریسک‌های متفاوت، واکنش تندی نشان داده‌است.
دنیای بورس: در نخستین دقایق معاملات روز گذشته به دلیل افزایش تقاضا در بازه پیش‌بازار، تعادل نسبی برقرار شد. اما تشدید فشار عرضه‌ها در حالی که هنوز نیم ساعت از شروع معاملات نگذشته بود، تشکیل قدرتمند صف‌های فروش در نمادهای مختلف از صنایع گوناگون را در پی داشت.
جمع شدن چند باره صف‌های فروش در نمادهای مطرح برای کاهش بار روانی به وجود آمده، بیش از پیش به افت قیمت پایانی و ریزش بیشتر شاخص کل دامن زد و این موضوع فروشندگان را در تصمیم خود برای خروج از بازار مصمم‌تر می‌کرد. تشکیل چند باره صف‌های فروش اگرچه قدرت روز دوشنبه را نداشت اما از سوی دیگر نیز نشان دهنده بازگشت بورس به مسیر تعادلی در معاملات روزانه نبود.
سه خبر مهم برای شروع روز جدید
روز گذشته محمدجواد ظریف پس از ورود به مسکو در میان خبرنگاران از عدم تصمیم ایران برای خروج از معاهده برجام سخن به میان آورد. وی که در سالروز خروج یک جانبه آمریکا از برجام برای مذاکره با وزیر امور خارجه روسیه به این کشور سفر کرده‌است؛ از اجرا نکردن برخی اقدامات و تعهدات داوطلبانه ایران در برجام سخن به میان آورد. موضوعی که به گفته وی در تضاد با تعهد برجام نیست و به عنوان یک حق در صورت عدم اجرای تعهدات از سمت متقابل برای ایران در نظر گرفته شده‌است. وی در ادامه عنوان کرد که مصوبات این تصمیم از سوی شورای عالی امنیت وضع خواهد شد و جزئیات آن امروز رسانه‌ای می‌شود.
از سوی دیگر برخی رسانه‌ها خبر توافق ایران و اتخادیه اروپا مبنی بر خرید آزادانه نفت ایران از طریق سامانه اینستکس را بر خروجی خود قرار دادند که این اخبار از قدرت و قوام خاصی برخوردار نیست اما می‌تواند در جهت کاهش جو منفی بازار نقش موثری داشته باشد.
یکی دیگر از اخبار مهم روز گذشته، سفر ناگهانی مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا به عراق بود. وی این سفر را به دلیل مسائل مربوط به تنش‌های جاری با ایران عنوان کرد و علاوه بر مطرح کردن موضوع تحریک‌های منطقه‌ای از سوی ایران، بر عدم افزایش تنش‌ها با ایران تاکید کرد.
دوران افزایش حساسیت‌ها
افزایش فشار عرضه‌ها بدون تفکیک صنعت خاص حاکی از فشار ریسک بیرونی بر معادلات بورسی‌ست. آنچه در محافل بورسی زیاد شنیده می‌شود، ترس ناشی از افزایش تنش‌های منطقه‌ای درخاورمیانه است. عاملی که بدون شک برهم زننده تعادل روانی بازار واکنش‌های سریع از سوی سرمایه‌گذاران است. یکی از مهمترین ویژگی‌های چنین شرایطی، نقش پررنگ عوامل خبری در شیوه انتشار اخبار و تاثیرپذیری مخاطبان از آنهاست. ابهام زیاد اخبار منتشر شده، بازار گمانه‌زنی‌ها را داغ‌تر می‌کند و بسته به اینکه کدام سناریو‌ها باورپذیرتر باشند و خریدار بیشتری داشته باشند، جریان معاملات حرکت خود را آغاز می‌کند. مرحله بعد واکنش سهامداران به چیزی‌ست که در واقعیت معاملات روزانه مشاهده می‌کنند. در چنین شرایطی دو عامل بسیار موثر وجود دارد. عامل اول مواجهه با ریسک جدید است و عامل دوم وضعیت کنونی بازار سهام.
برای روشن‌تر شدن موضوع به ریسک قبلی نگاهی می‌اندازیم. سرمایه‌گذاران در شرایط ریسک عدم تمدید معافیت خریداران نفت ایران از سوی آمریکا، به دلیل آنچه از آن به بی حسی تحریمی یاد می‌شد؛ واکنش سریع و قدرتمندی در تالار شیشه‌ای و بازارهای موازی از خود نشان ندادند. این عدم واکنش منجر به تجربه رشدهای آتی در عین وجود ریسک‌های ناشناخته این فضای تحریمی شد. اما با تغییر ماهیت ریسک مطرح شده و پذیرا بودن سهامداران، حتی با وجود عدم واکنش سریع بازارهای موازی نظیر دلار (به عنوان سیگنال احساس خطر) شاهد سقوط قیمت‌ها در بورس تهران بودیم. این اتفاق بیش از هرچیز تداعی‌کننده شرایط بازارهای متشکل در منطقه اشباع خرید است. وضعیتی که بهانه‌های منفی مختلف در آن منجر به واکنش‌های سریع می‌شود. یک توئیت، خبر یا مواردی از این دست می‌تواند بهانه لازم را مهیا کند و در مرحله بعد واکنش سهامداران به شرایط موجود، پیش برنده روند شکل گرفته‌است. اضافه شدن فروشندگان از ترس ریزش بیشتر قیمت‌ها به صف فروش و سنگین‌تر شدن آن، علاوه بر تداوم ریزش قیمت‌ها به اخبار منتشر شده وزن و اعتبار بیشتری می‌دهد و مهر تاییدی بر تصمیم‌های شکل گرفته خواهد بود.
اولیت تعادل با کدام سهم‌هاست؟
اگرچه فشار فروش به طور عمومی در تمام صنایع و شرکت‌های بورسی هنوز هم بالاست اما نشانه‌هایی از بازگشت تعادل در برخی سهم‌ها در گروه‌های متفاوت دیده می‌شود. اولویت برچیده شدن صف‌ها فروش و بازگشت به مسیر تعادلی قیمت روزانه بیش از هر چیز وابسته به میزان رشد قیمت‌ها در روند صعودی و پشتوانه بنیادی سهام در بورس است. شرکت‌هایی که رشد قیمت آنها تکیه بیشتری بر عوامل بنیادی و سودآوری آنها داشته است، زودتر از صنایع و شرکت‌هایی که تحت تاثیر قدرت نقدینگی، احتمالات و گمانه‌زنی‌ها رشد می‌کنند؛ به مدار تعادل و مثبت شدن قیمت در تابلو بر می‌گردند. همانطور که در معاملات روزانه نیز شاهد هستیم، نمادهایی که در مسیر صعودی بازار، تکیه اصلی روند رشد قیمت خود را بر احتمالات مثبت و محقق نشده داده بودند و موارد غیربنیادی بیش از هر چیز ملاک تصمیم‌گیری خریداران بود، صف‌های فروش ماندگارتری را تجربه می‌کنند. هرچند پیش‌بینی می‌شود با کاهش موج فروش در کوتاه‌مدت شاهد برچیده شدن صف‌های فروش در این نمادها هم باشیم.
- رویدادهای داخلی از نگاه «دنیای بورس»
الف) کلان: وزیر امور خارجه کشورمان برای دیدار و گفتگو با همتای روس خود، شامگاه سه شنبه به وقت محلی، وارد فرودگاه ونوکووای مسکو شد. به گفته محمد جواد ظریف جمهوری اسلامی با صبر استراتژیک عمل کرده، متاسفانه اتحادیه اروپا و بقیه اعضای جامعه بین المللی، این توان را نداشتند که در برابر فشار آمریکا ایستادگی کنند. وی تاکید کرده تا وقتی اتحادیه اروپا به برجام پایبند بماند ایران از آن تبعیت می‌کند. البته وی تاکید کرده ایران از برجام خارج نمی‌شود، بلکه در چارچوب برجام، بخشی از تعهدات خودش را متوقف می‌کند.
در همین حال یک مقام کاخ ریاست‌جمهوری فرانسه بعدازظهر سه شنبه گفته است،در صورتی که هر بخش از توافق برجام از سوی جمهوری اسلامی نقض شود، تحریم‌های اروپا باز می‌گردند. براساس برخی خبرگزاری‌های داخلی اما به نظر می‌رسد «صبر استراتژیک ایران» پس از یک سال بدعهدی امریکا و اروپا به پایان رسیده و «تصمیم راهبردی ایران» بدون توجه به واکنش‌های امریکا و اروپا به زودی رونمایی می‌شود. در همین حال خبرها همچنین حکایت از این هم دارد که نامه حسن روحانی امروز و شاید به زودی به سران پنج کشور انگلیس، فرانسه، آلمان، چین و روسیه، چهارشنبه در اختیار سفیران این کشورها در تهران قرار می‌گیرد. همچنین در نامه‌ای دیگر از سوی وزیر امور خارجه، جزئیات فنی تصمیم ایران برای کاهش تعهدات هسته‌ای به فدریکا موگرینی؛ رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام می‌شود. در همین حال رویترز مدعی شد ایران و اروپا در آستانه انعقاد قراردادی برای خرید نفت از ایران هستند.
ب) صنایع: براساس گفته‌های سعید نمکی؛ وزیر بهداشت هیچ گونه کسری در ارتباط با تولید و تامین دارو نداریم و البته دولت در خصوص دارو ابتدا به دنبال تقویت سرمایه در گردش در صنعت دارو و سپس تغییر نرخ ارز است.
همچنین به گفته عباس هاشمی؛ مدیر کل صنایع فلزی و لوازم خانگی در سال ۹۸ تولید لوازم خانگی در اولویت برنامه‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار گرفته است و البته تامین ارز صنعت لوازم خانگی به بانک مرکزی اعلام شد.
رئیس مجلس با ارسال نامه‌ای به رئیس جمهور، مصوبه دولت درباره افزایش قیمت آب و برق را مغایر با قوانین کشور اعلام کرد. چندی پیش هم خبر از افزایش قیمت آب و برق در سطح شهر تهران به میان آمده بود.
ج) شرکت‌ها: حجت اله صیدی؛ مدیرعامل «وبصادر» تاکید دارد: مهمترین برنامه بانک صادرات برای سال ٩٨ خروج از زیان و ورود به منطقه سود است. به گفته صیدی با توجه به اصلاح ساختار مالی سال گذشته در تلاش هستیم سهم بازار و نرخ موثر تسهیلات افزایش و در مقابل بهای تمام شده پول را کاهش دهیم. در سال جاری فعالیت‌های ارزی بانک افزایش خواهد یافت و برنامه عرضه گروه مالی سپهر صادرات در بورس با جدیت دنبال می‌شود.
در رویداد دیگری اما سایپا اعلام کرد: پنج‌شنبه هفته گذشته توانسته تعداد ۲۳۰۰ دستگاه خودرو تولید کند تا رکورد روزانه تولید را در این گروه بشکند. سایپا هدف سال جاری را افزایش تولید و دستیابی به سطح روزانه ۲۷۰۰ دستگاهی اعلام کرده و قصد دارد با برنامه‌ریزی همه واحدها،این هدف را محقق کند.
بانک ملی همچنین گفته که قصد دارد ۷٫۵ درصد بلوک سهام سرمایه‌گذاری گروه توسعه ملی را با قیمت ۴۵۸٫۹ تومان در روز سه‌شنبه هفته بعد به فروش برساند. سهام قابل عرضه معادل یک میلیارد و ۲۱۸ میلیون و ۷۵۰ هزار سهم است که شرایط واگذاری آن به صورت یکجا، نقد و یا نقد و شرایطی (۱۰ درصد مابقی طبق شرایط پیوست) اعلام شده است.
در خبرها همچنین حاکی از آن است که فولاد هرمزگان در سال جاری یک میلیون تن شمش به خارج صادر می‌کند که این رقم در صورت تحقق ۷۲درصد بیش از سال ۹۷ است.
