شاخص کل بورس روز گذشته صعودی ۴۷۷۸ واحدی را تجربه کرد؛ جهشی که طی بازه ۴ ماه اخیر بی‌سابقه بود و توانست بار دیگر توجهات سرمایه‌گذاران را به بازار سهام جلب کند. صعود نرخ ارز در بازار آزاد و رشد قیمت کامودیتی‌ها در بازارهای جهانی عمده‌ترین دلایل اثرگذار بر روند فعلی سهام است و در این بین وضعیت عملکرد بنگاه‌ها در ماه بهمن به صورت محسوس در نقش تضعیف یا تقویت‌کننده تقاضا تاثیر دارد.
دنیای بورس: روز گذشته شاخص کل بورس ۵ کانال صعود کرد و در سطوح فراتر از ۱۶۴ هزار واحد قرار گرفت. علاوه بر رشد محسوس شاخص، باید به ارزش معاملات و تغییر مالکیت‌های سهام نیز نظر داشت. ارزش معاملات خرد بورس، دیروز بالغ بر ۶۹۰ میلیارد تومان بود؛ این رقم سقف ارزش دادوستدهای خرد از تاریخ ۱۲ دی ماه را نشان می‌دهد. همچنین خالص تغییر مالکیت سهام ۱۲۶ میلیارد تومان به سمت سهامداران حقیقی بود.
چرا بورس در کانون توجهات قرار گرفت؟
جذب سرمایه‌ها به بورس از چندین مجرا قابل تحلیل است. از نگاه کلی می‌توان به رونق دوباره بازارهای جهانی و انتظار برای تداوم روند صعودی در این بازارها، در سایه نزدیک شدن به پایان جنگ تجاری، اشاره کرد. رشد نرخ ارز در بازار آزاد تقویت تقاضا در معاملات بورس کالایی را در پی داشته و رشد درآمد حاصل از فروش داخلی شرکت‌های بزرگ کالایی را در پی دارد. از جنبه‌ای دیگر روایت ساده صعود سهام در پی انتظارات تورمی را باید مد نظر داشت. بسیاری از تازه‌واردان سهام رشد همزمان قیمت سهام و نرخ ارز را امری غالب و طبیعی می‌دانند. با این حال باید در نظر داشت که رویه سیاست‌گذاری‌ها در گذشته‌ای نزدیک و همچنین کمی دورتر نشان داده است که این باور می‌تواند تحت‌الشعاع دستورالعمل‌ها قرار بگیرد و جامه عمل به تن نکند.
با این حال رویه تاریخی نشان از آن دارد که ایجاد شکاف بین نرخ ارز آزاد و نرخ نیمایی (که ارز مبادله‌ای معادل سابق آن بود) و تداوم این فاصله در طولانی مدت سبب به رسمیت شناختن نرخ بازارهای غیررسمی شده است.
با این اوصاف ظرفیت رشد سهام، حتی در حالات محافظه‌کارانه نیز مشخص است. در این شرایط سوال دیگری که باید بدان پاسخ داد آن است که چرا سرمایه‌ها راه دیگر بازارهای موازی را در پیش نمی‌گیرند؟
جذابیت سهام در قیاس با رقبا
جواب این سوال را می‌توان در موازنه واضح ریسک‌ها و بازدهی پیدا کرد. طی ماه‌های اخیر با قیاس بازدهی بازارهای مختلف، بر روند محافظه‌کارانه بازار سهام بارها تاکید شده است. این مساله از یک سو به پتانسیل‌های سهام برای صعود بیشتر نسبت به بازارهای موازی اشاره دارد.
از دیگر سو ریسک سهام در بازه فعلی و به نسبت کاملا قابل‌توجهی قابل‌قیاس با بازارهای موازی است (در این مقایسه نرخ سود سپرده‌های بانکی را در نظر نمی‌گیریم، چرا که حتی بازدهی‌های اخیر بازارهایی نظیر ارز و صعود قیمت برخی گروه‌های سهام، این مورد را به حاشیه می‌راند). مهم‌ترین ریسک‌های بازارهایی نظیر ارز و سکه را می‌توان در نوسان‌های شدید آن‌ها جست‌جو کرد. نکته آن‌جاست که مدت‌هاست سطوح ثبت شده برای نرخ ارز از مبانی اقتصادی فاصله دارد و به مسائل و اخبار سیاسی واکنش نشان می‌دهد. تجربه تخلیه هیجان این بازار در کمتر از ۴ ماه گذشته در خاطره فعالان آن مانده است. در آن بازه نرخ دلار از سطوح بالاتر از ۱۸ هزار تومان به سرعت دور شد و بعد از مدتی تا کانال ۹ هزار تومانی نیز نزول کرد. هر چند چشم‌اندازهای سیاسی پیش رو را نمی‌توان چندان واضح تببین کرد با این حال حساسیت این بازارها به اخباری از این دست، ریسک را به شدت بالا می‌برد.
در رابطه با سایر بازارها همچون مسکن نیز ریسک نقدشوندگی به شدت بالاست. اگر چه به صورت سنتی عدم نزول قیمت‌ها در حافظه فعالان این بازار وجود دارد با این حال رکود این بازار طی سال‌های اخیر شاهدی قوی بر احتمال قفل نقدینگی است. در این میان امکان واکنش سهام به فاکتورهای اثرگذار با حدّت و شدّتی منطقی‌تر وجود دارد و ضمنا ریسک نقدشوندگی در قیاس با بازارهای مذکور به کمترین سطوح خود می‌رسد.
شرایط محیطی توصیف‌شده و جذابیت سهام در قیاس با بازارهای رقیب شروط لازم برای صعود قیمت‌ها را فراهم کرده است.
شروط کافی صعود سهام کدامند؟
همان‌طور که پیشتر توضیح داده شد بازار سهام تغییرات نرخ ارز را با رویکردی محافظه‌کارانه دنبال می‌کند. بنابراین ثبات در بازار ارز و یا تغییرات ملایم آن می‌تواند واکنشی مثبت در بورس را در پی داشته باشد. در مقابل ریزش قابل توجه این نرخ انتظارات از صعود سهام را کاهش خواهد داد و جهش‌های ملموس ارز می‌تواند هدایت نقدینگی به بازارهای موازی را در پی داشته باشد.
بازارهای جهانی امروز آخرین روز تعطیلات آخر هفته را سپری می‌کنند و تغییری از زاویه قیمت‌های جهانی به بورس مخابره نمی‌شود. در عین حال اخبار سیاسی و تجاری از روند مذاکرات چین و امریکا می‌تواند در روند بازار تاثیرگذار باشد؛ با این حال به نظر نمی‌رسد این اخبار با ساعات معاملاتی بورس تهران همزمان باشد.
با فرض ثبات در بازارهای جهانی و ارز، بازیگر اصلی معاملات امروز گزارش‌های عملکرد ماهانه شرکت‌ها خواهد بود. روند فرسایشی سهام طی ماه‌های اخیر تردید نسبت به صعود ادامه‌دار سهام را بیشتر می‌کند. این مساله می‌توان موج شناسایی سود را در معاملات پیش رو تقویت کند و بر فشار عرضه‌ها بیفزاید. در این بین شرکت‌هایی که گزارش‌های ماهانه درخشنده راهی کدال می‌کنند تقاضای قدرتمندی را جلب خواهند کرد. در این راستا ضروری است که سهامداران نگاهی به گزارش‌های منتشر شده داشته باشند و در فرصت موجود اقدام به تصمیم‌گیری در رابطه با سهام کنند.
لازم به ذکر است که اکثر گزارش‌های ارائه شده، از حرکت متعادل و مورد انتظار اکثر شرکت‌ها در ماه بهمن خبر می‌دهد. در این بین عملکرد برخی از شرکت‌ها فراتر از سطح معمول بوده و در رابطه با برخی دیگر ضعف‌هایی مشاهده می‌شود. «دنیای بورس» در گزارش‌های بررسی عملکرد شرکت‌های در ماه بهمن سعی کرده است تا اطلاعات مربوط به این گزارش‌ها را در قالب جداول ارائه کند و مرور آن‌ها به مخاطبین توصیه می‌شود.
وضعیت عملکرد شرکت‌های بورسی در بهمن (۱)، (۲)، (۳)، (۴)
نکته حائز اهمیت دیگری که نمی‌توان از آن چشم پوشید روند سیاست‌گذاری‌ها و تصویب قوانین است. طی روزهای جاری مجلس بررسی جزئیات لایحه بودجه را در دستور کار دارد و تصمیمات این گروه می‌تواند بر روند سهام نیز تاثیر غیرقابل انکاری داشته باشد. رصد این اخبار نیز در تعیین مسیر شرکت‌ها طی سال آتی شمسی ضروری است.
- رویدادهای داخلی از نگاه «دنیای بورس»
الف) کلان: در ادامه بررسی جزییات لایحه بودجه ۹۸، نمایندگان مجلس در مصوبه‌ای آستان قدس رضوی، ستاد اجرایی فرمان امام و بنگاه‌های اقتصادی نیروهای مسلح را مکلف به پرداخت مالیات کردند. آنان همچنین موسسه‌های دارای اجازه رهبری، بانک‌ها، بیمه‌ها، سازمان بورس، موسسه‌های عمومی غیردولتی و صندوق‌ها را از اینکه سود سپرده‌های خود را به خزانه واریز کنند، معاف کردند. مجلس همچنین دستگاه‌های اجرایی را مجاز به فروش دارایی‌های غیرمنقول خود کردند.
در همین حال نمایندگان مردم منابع درآمدی قانون هدفمندی یارانه‌ها را در سال ۹۸ مشخص کردند که حدود ۱۴۰ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شد. مجلس به دولت در همین حال اجازه داد اصل و سود تسهیلات پرداخت شده بابت تامین مالی طرح‌های بالادستی نفت و گاز را تا پایان سال ۱۴۰۰ امهال کند.
دیروز اما نمایندگان مجلس، مهم‌ترین طرح اصلاح نظام یارانه‌ای بنزین را رد کردند. طرحی که به هر ایرانی، یک سهمیه ماهانه با قیمت هزار تومان تعلق می‌گرفت و مازاد بر سهمیه باید از بازار آزاد تامین می‌شد. به این ترتیب خانوارهای فاقد خودرو می‌توانستند با فروش سهمیه خود، از یارانه نقدی بهره‌مند شوند. این طرح از حمایت نهادهای پژوهشی و رسانه‌ای مختلف برخوردار بود، اما مورد تایید نمایندگان قرار نگرفت. جالب اینکه در روزی که اصلاح نظام یارانه بنزین رد شد، «مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری» در گزارشی عواید این اصلاحات را یادآوری کرد. محاسبات گزارش نشان می‌داد با قیمت فعلی بنزین، دولت سالانه معادل ۱۴۵ هزار میلیارد تومان یارانه غیرهدفمند می‌پردازد که معادل درآمدهای نفتی دولت در بودجه سال آتی است. نکته حیرت‌آور بهره‌مندی ۲۵ درصدی دهک دهم (ثروتمندترین) در مقابل ۳ درصدی دهک فقیرترین در این گزارش است. اصلاح نظام یارانه‌ای عایدی ماهانه ۲۰۰ هزار تومانی را برای خانوارهای بدون خودرو داشت. علاوه‌بر این، کاهش قاچاق، افزایش تاب‌آوری اقتصاد در برابر تحریم و اصلاح الگوی مصرف نیز از دیگر عواید طرح بود. اما اکثریت نمایندگان به دلایل نامعلوم با انتقال منافع یارانه سوخت به خانوارهایی که فاقد خودرو هستند و هیچ سهمی از یارانه سوخت ندارند، مخالفت کردند.
همچنین فرابورس ایران مقررات جدید بازار پایه که به تصویب هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار رسیده است، را اعلام کرد. در همین حال بیژن زنگنه؛ وزیر نفت اعلام کرده وزارت نفت هر هفته طلای سیاه را در بورس عرضه می‌کند.
ب) صنایع: حسن حسینقلی؛ رئیس اتحادیه صادرکنندگان سرب و روی ایران از ابلاغ امکان صادرات این مواد معدنی در روزهای آینده خبر داده و معتقد است که با راه افتادن مجدد صادرات، بسیاری از مشکلات واحدهای تولیدی در این بخش حل خواهد شد.
همچنین در سال‌جاری برای نخستین بار در تولید کاتد مس به رکورد دست یافت. به گفته رضا رحمانی؛ وزیر صنعت، معدن و تجارت انتظار می‌رود این روند رو به رشد در سال‌های آینده با قدرت بیشتری در شرکت ملی صنایع مس ادامه یابد.
ج) شرکت‌ها: جعفر سرقینی؛ معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت از ابلاغ توافق ذوب آهن و انجمن زغالسنگ درخصوص نحوه قیمت‌گذاری زغالسنگ کنسانتره تحویلی خبر داد.
همچنین در رویداد دیگری عنوان شد در جلسه کمیته خوددو مقرر شد ایران خودرو و سایپا علاوه بر انجام تعهدات قبلی تا پایان سال هر روز ۲۰ درصد از تولیدات را به فروش فوری اختصاص دهند. همچنین مقرر شد با افزایش تولید روزانه تحویل تعهدات قبلی نیز با سرعت بیشتری انجام شود. پیشتر ایران خودرو درباره اختلال اینترنتی پیش فروش فوری دیروز محصول‌ها توضیح داد و اعلام کرد از امروز با اختصاص سهمیه بیشتر ، فروش مستمر محصول‌ها برای مدیریت بازار ادامه خواهد یافت. سایپا بعد از توقف ثبت نام صبح دیروز در سایت این شرکت اعلام کرده بود فروش فوری محصول‌ها از ساعت ۱۶ دیروز دوباره آغاز شده است.
ایران خودرو قصد دارد سهام شرکت‌های گروه در بانک پارسیان را در بلوک‌های حداکثر ۱۰ درصدی از طریق مزایده عمومی سازمان بورس و اوراق بهادار واگذار کند. متقاضیان باید از امروز به مدت ۱۰ روز نسبت به ارسال درخواست کتبی خود اقدام کنند. داستان واگذاری بانک پارسیان توسط ایران خودرو انگار تمامی ندارد و همچنان بحث آن با حاشیه همراه است.
