بازار سهام روز گذشته سیمای سبز خود را در آرایشی جدید به نمایش گذاشت. در این روز توام با رشد همه‌جانبه تقاضا اتفاقی روی داد که در ماههای اخیر نمونه‌اش را ندیده بودیم و آن، صف‌نشینی پرشمار برای خرید سهام بزرگترین بنگاه‌های بورسی بود که در میان فعالان بازار غالبا به سهام کالایی معروف‌اند. از هفته قبل که بازار شروع به پوست‌اندازی کرد، رگه‌هایی از این تغییر نمایان شد و گروه‌هایی نظیر پالایشی‌ها که جزو جاماندگان از شاخص کل بودند، بار دیگر مورد اقبال بازار قرار گرفتند و این موج روز گذشته گسترش قابل ملاحظه‌ای در سهام غول‌های کالایی یافت. حال سوال این است که چنین آرایشی پس از ریزش‌های سهمگین هفته قبل پایدار خواهد ماند یا خیر.
دنیای بورس: شاخص کل روز گذشته جهش کم‌نظیر ۲٫۹ درصدی را ثبت کرد و بار دیگر خود را تا سطح ۳۲۲ هزار واحد بالا کشید. خیل سهامداران سراسیمه‌ای که هفته قبل برای فروش سهام خود به دنبال مشتری بودند، در معاملات دیروز چنان حضور پررنگی در سمت تقاضا داشت که علاوه بر افزایش دوباره جریان نقدینگی، به تشکیل صف خرید در بخش وسیعی از سهام بورسی منجر شد. در نتیجه، روند نزولی ارزش معاملات پس از ۶ روز شکست و ضمنا جبهه‌های جدیدی از تقاضا در بازار خودنمایی کرد. در این روز، افزون بر ارتقای ۱۰ درصدی ارزش روزانه معاملات خرد، حدود ۴۵۰ میلیارد تومان نقدینگی هم در پشت صف به انتظار خرید سهم ماند.
شاید بتوان نشانه‌های مهمترین تغییر در معاملات روزهای اخیر را در نحوه حرکت شاخص کل و شاخص هم‌وزن یافت. کنکاش در نحوه تصمیم‌گیری بورس‌بازان که خود را عملا در قیمت‌ها نشان می‌دهد، حاکی از تغییر نسبی ذائقه سرمایه‌گذاران و عنایت بیشتر به سهام شرکت‌های بزرگ و تداوم جریان عرضه در کوچک‌ترهای بورسی است. مسیر دو نماگر اصلی بازار (شاخص کل و شاخص هم‌وزن) مدت‌هاست که از هم جدا افتاده است و البته این بار به سود شاخص کل در حال رقم خوردن است. از هفته گذشته و با وجود فشار شدید عرضه گروه پالایشی بخشی از تقاضای بازار را به خود جلب کرد و راه خود را از سایر گروه‌های بزرگ و متوسط بورسی جدا کند. این روند دیروز با پیوستن پرتعداد معامله‌گران به صف خرید شرکت‌های بزرگ کالایی نظیر پتروشیمی، فلزات و معدنی‌ها با وسعت بیشتری ادامه یافت و باعث شد تا شاخص کل بتواند دست‌کم در مقیاس روزانه از شاخص هم‌وزن پیش بیفتد.
می‌دانیم که غول‌های کالایی طی ماههای اخیر به دلیل نااطمینانی و نگرانی فزاینده از نشانه‌های رکودی اقتصادهای بزرگ جهانی و همچنین محدودیت ناشی از تحریم‌ها از روند عمومی سهام جا ماندند. از آنجا که افزایش روزافزون نرخ مشارکت در بازار تحمل چنین ریسکی را نداشت، دارایی‌محوری را به عنوان گفتمان غالب در بازار پذیرفت و در پی این اتفاق، بخش عمده جریان نقدینگی جذب گروه‌هایی شد که برای رشد قیمت نیاز به طرح سناریوهایی جز میزان سودآوری و معیارهای کلاسیک ارزشیابی داشت. به همین دلیل، تقاضا در صنایع مستعد با چاشنی پول‌های داغ و عطشناک رشدهای رویایی را رقم زد. اما تجربه اصلاح اخیر و همچنین نحوه آرایش معامله‌گران در جریان دادوستدهای دیروز در کنار رهیافت تحلیل بنیادی میگوید که عمر گفتمان دارایی‌محوری چندان پایدار نخواهد بود و بازار ناچار در مسیر اصلی خود که همانا توجه به عیار سودآوری است خواهد افتاد.
غلبه چنین رویکردی در معاملات دیروز به خوبی مشاهده شد و دوباره سناریوهای بازگشت به مسیر سودآوری را در بازار تقویت کرد. این رویکرد با تداوم جریان عرضه در سهام شرکت‌های کوچک‌تری چون شرکت‌های دارویی قوت بیشتری گرفت. به نظر می‌رسد در الگوی جدید همچنان قیمت جهانی کالاها نیروی بسیار قوی باشد.
- رویدادهای خبری از نگاه «دنیای بورس»
الف) کلان: به گزارش پایگاه اینترنتی روزنامه واشنگتن پست، هفده تن از دادستان‌هایی که در دوران ریاست جمهوری ریچارد نیکسون، رئیس جمهور پیشین آمریکا، رسوایی واترگیت را بررسی کرده بودند؛ پس از تحقیق و تفحص در پرونده‌ی اتهامات دونالد ترامپ، در مقاله‌ای که در واشنگتن پست چاپ شده تاکید کردند شواهد موجود قابل پذیرش و برای استیضاح کافی است مگر آنکه رئیس جمهور شواهد و قرائنی ارائه کرده و نادرستی شواهد موجود را اثبات کند. در واقع پس از تصمیم ترامپ درمورد خروج نیروهای آمریکایی از سوریه احتمال شورش سناتورهای جمهوری‌خواه علیه وی افزایش یافته است. در این صورت طبق قانون اساسی مایک پنس شانس اول جانشینی ترامپ را خواهد داشت؛ ولی اگر نام پنس نیز در جریان تحقیقات پرونده اوکراین گیت مطرح شود، طبق قانون نوبت به نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان می‌رسد که تا ژانویه ۲۰۲۱ بر ایالات متحده ریاست کند. همچنین ایالات‌متحده روز جمعه اعلام کرد که تعدادی نیروی مضاعف برای بالا بردن ظرفیت‌های دفاعی عربستان به این کشور اعزام می‌کند. این اقدام پس از آن صورت می‌گیرد که در هفته‌های اخیر تنش‌ها در منطقه بالا گرفته و ۱۴ سپتامبر هم حمله‌ای موشکی به تاسیسات نفتی عربستان انجام گرفت.
در رویداد دیگری، فاز اول صلح تجاری بین آمریکا و چین کلید خورد. مقامات دو کشور پس از ۱۸ماه جنگ تعرفه‌ای، به یک توافق تجاری محدود، اما به گفته آنها بسیار مهم دست یافتند. اگرچه این توافق هنوز روی کاغذ امضا نشده، اما طرف چینی قول خرید ۵۰ میلیارد دلار از محصولات کشاورزی آمریکا را داده و طرف آمریکایی نیز افزایش تعرفه بر ۲۵۰میلیارد دلار کالای چینی را تعلیق کرده است.
در رویدادهای مرتبط با ایران، ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در مصاحبه‌ای با شبکه‌های اسکای نیوز، العربیه و راشاتودی از همه کشور‌ها خواست به منافع ایران احترام بگذارند. پوتین با تاکید براینکه همه کشور‌ها باید منافع ایران را مد نظر قرار دهند، گفت: قدرت بزرگی مانند ایران که قرن‌ها وجود داشته است مطمئنا منافع خودش را دارد و باید به آن احترام گذاشت. درک اختلافات جزئی و موضوعات مستلزم گفتگو است. بدون گفتگو حل هر مسئله‌ای غیرممکن است. پوتین تصریح کرد: مسکو هم با ایران و هم با کشورهای عربی روابط خوبی دارد. همچنین علی اکبر ولایتی، مشاور مقام معظم رهبری در امور بین الملل در دیدار با سفیر سوریه در تهران بر توسعه همکاری‌ها میان دو کشور و حفاظت از تمامیت ارضی سوریه تاکید کرد. علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی نیز درباره حادثه اخیر نفتکش ایرانی تاکید کرد: راهزنی دریایی و شرارت در آبراه‌ها، با هدف ناامن سازی رفت و آمد شناور‌های تجاری، بی پاسخ نمی‌ماند. در همین حال نصراله سردشتی، مدیرعامل شرکت ملی نفتکش در تشریح آخرین وضع نفتکش سابیتی (SABITI) اعلام کرد: این نفتکش ۹ تا ۱۰ روز آینده به آب‌های ایران می‌رسد.
جلسه گروه ویژه اقدام مالی امروز با احتمال تمدید دوباره فرصت چهار ماهه ایران برگزار می شود اما آیین‌نامه داخلی مجمع تشخیص مصحلت ، اجازه چنین فرصتی نمی‌دهد. همچنین در خبر دیگری اعلام شد: علی لاریجانی، رئیس مجلس دیروز برای شرکت در صد و چهل و یکمین نشست اتحادیه بین المجالس جهانی عازم بلگراد پایتخت صربستان شد.
ب) صنایع: مصوبات هشتاد و پنجمین جلسه ستاد تسهیل و رفع موانع تولید اعلام شد که براین اساس واحدهای تولیدی دارای بدهی معوق در سال ۹۸ با پرداخت تنها ۵ درصد از اصل و سود بدهی به عنوان پیش پرداخت، از سرفصل غیرجاری خارج شده و بدهی آنها پس از یکسال تنفس، ۵ سال تقسیط می‌شود. بر اساس این مصوبه، محرومیت‌های بدهکاران غیرجاری از جمله عدم دریافت خدمات بانکی مشمول این افراد نخواهد شد. همچنین هیات مقررات‌زدایی و تسهیل صدور مجوزهای کسب‌وکار از تصویب اعطای معافیت از پرداخت مالیات ۴ درصدی علی‌الحساب واردات خبر داد.
بررسی آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری مدت‌دار در شبکه بانکی در سه ماهه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیش از ۲۰ درصد افزایش داشت. در همین حال بانک جهانی در گزارش اخیر خود از کاهش ۶.۵ درصدی بدهی خارجی ایران در سال گذشته میلادی نسبت به قبل از آن با وجود تحریم‌های امریکا خبر داد. همچنین بانک مرکزی در اطلاعیه‌ای نرخ تسعیر ارز صورت‌های مالی ۶ ماه نخست سال جاری بانک‌ها را برابر با سال مالی ۹۷ اعلام کرد. رئیس اتاق بازرگانی ایران و عمان نیز از توافق صندوق ضمانت صادرات ایران و کردیت عمان به‌منظور حل مشکل ضمانت‌نامه‌های بانکی برای سرمایه‌گذاری‌های متقابل خبر داد.
سعید نمکی، وزیر بهداشت در خبری تاکید کرد: صادرات دارو به کشورهای آفریقایی و آسیای میانه، به‌ویژه در حوزه داروهای بایولوژیک در حال انجام است و صادرات به اروپا را هم شروع کرده‌ایم
ج) شرکت‌ها: مدیرعامل و معاون مالی توزیع دارو پخش با اعلام آخرین وضعیت مالی و عملکردی از مزایای رقابتی، اقدامات آتی و برنامه افزایش سرمایه ۱۵۰ درصدی از محل تجدید ارزیابی خبر دادند. همچنین بانک ملت قصد دارد بلوک ۵٫۷۴ درصدی صنایع ملی مس ایران را با قیمت هر سهم ۵۹۰ تومان در روز سه‌شنبه هفته آینده (۳۰ مهرماه) به فروش بگذارد.
درحالی ۷ شرکت و هلدینگ پتروشیمی اوره ساز حاضر در بازار سهام (شامل پتروشیمی خراسان، پتروشیمی شیراز، پتروشیمی پردیس، پتروشیمی کرمانشاه، گسترش نفت و گاز پارسیان، هلدینگ غدیر و تاپیکو) از ماه‌ها قبل منتظر تصمیم نهایی دولت برای افزایش قیمت این محصول بودند که اسحاق جهانگیری ، قیمت فروش کود به کشاورزان و پرداخت مطالبات شرکت‌های پتروشیمی را ابلاغ کرد. هیات وزیران در جلسه ۷ مهر، قیمت فروش کود اوره در کیسه‌‌های ۵۰ کیلویی درب واحد تولیدی و تحویل به شرکت خدمات حمایتی کشاورزی را ۳۹۸ هزار و ۱۲۵ ریال تعیین کرد.
همچنین شرایط پیش‌فروش عادی مهرماه ۹۸ محصول‌های ایران خودرو اعلام شد. در این بخشنامه با اضافه شدن خودروی سمندEF7 بنزینی با موعد تحویل شهریور ۹۹ و خودروی دناپلاس با موعد تحویل مهر ۹۹، مجددا با ظرفیت محدود از ساعت ۱۱ صبح امروز تا زمان تکمیل ظرفیت طرح فروش صورت خواهد گرفت. همچنین دیروز جلسه ایمیدرو با خودروسازان با هدف نهایی کردن بسته حمایتی تقویت بازار برگزار شد.
