شاخص کل در حالی به سقف تاریخی خود برخورد کرد که برخی از سهام بزرگ شاخص ساز نسبت به ارزش قبلی بازاری خود فاصله معناداری را تجربه می‌کنند. این فاصله معنادار حاکی از رشد سهام کوچک و متوسط بورسی در طی این مدت و جبران فاصله یاد شده است. براساس تعریف شاخص کل از منظر فرمول، برای جبران فاصله ارزش شرکتهای بزرگ از سقف، شرکتهای متوسط و کوچک باید رشد بیشتری را تجربه کنند و رشد افسارگسیخته شاخص کل هم‌وزن نیز موید این مطلب است.
قبل از شروع مطلب ذکر این نکته ضروری‌ست که برای مقایسه بهتر، قیمت پایانی سهام در روز ۹ مهرماه (سقف تاریخی شاخص کل) ملاک قرار گرفته‌است و بنابراین نوسان‌های روزانه قیمتی و فراز و فرودهای مقطعی که ممکن است بالاتر از قیمت‌های پایانی در سقف قبلی شاخص کل باشد ملاک محاسبات نیستند.
امروز شاخص کل سقف تاریخی خود را شکست. در سمت دیگر، شاخص کل هم‌وزن که با شکست سقف تاریخی در روزهای ابتدایی سال جاری کماکان مسیر پرشتاب صعودی را طی می‌کند و خبری از اصلاح در این نماگر بورسی نیست. این اتفاق بیانگر رشد قابل ملاحظه قیمت سهام کوچک‌تر و با ارزش بازاری کمتر است و به نوعی کم شدن فاصله شرکتهای بزرگ با شرکتهای متوسط در بورس را نشان می‌دهد. هرچند هنوز فاصله ارزش بازاری ۳۰ شرکت بزرگ بورسی با سایر شرکت‌ها به دلیل ساختار کلی قابل ملاحظه است و در لیست ۳۰ شرکت بزرگ، ۵ شرکت «فولاد» ، «فارس» ، «فملی» ، «کگل» و «پارس» راه خود را از بقیه سهام بورسی جدا کرده‌اند و فاصله ارزش بازار زیادی با سایر شرکتهای موجود دارند که به لحاظ ساختاری امری توجیه‌پذیر است. این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که فاصله ارزش بازار این ۵ غول بورسی (که نشان دهنده میزان تاثیرگذاری آنها بر شاخص کل است) از یکدیگر نیز بسیار زیاد است به نحوی که به طور مثال ارزش بازار فولاد مبارکه بیش از ۲ برابر پتروشیمی پارس به عنوان ۵مین شرکت بزرگ بورسی‌ست.
از سوی دیگر فاصله ارزش سهام ۲۰ شرکت بزرگ بورسی با شرکتهای دیگر نیز در حال حاضر کاملا معنادار است. برای روشن‌تر شدن موضوع، فاصله ارزش سهام شرکت پتروشیمی مبین به عنوان ۲۱مین شرکت بزرگ بورسی با شرکت خدمات انفورماتیک، بیش از ۳۰ درصد است.
هدف از مطرح کردن موضوع فاصله زیاد بین ارزش شرکتهای بورسی، بررسی میزان تاثیرگذاری آنها بر تغییر شاخص کل است. مشاهدات نشان می‌دهد که با نزدیک شدن به اوج قبلی شاخص کل، مجموع ارزش بازار ۵ غول بورسی در حال حاضر ۳٫۶۴ درصد از ارزش بازار همین شرکت‌ها از سقف ۹ مهرماه کمتر است. در میان ۵ غول بزرگ بورسی، افزایش سرمایه سه شرکت فولاد مبارکه، هلدینگ خلیج فارس و ملی مس ایران از محل سود انباشته در ۶ ماه اخیر باعث رقیق شدن قیمت سهام و افزایش تعداد سهام در دست سهامداران شده‌است که می‌تواند تا حدی بر سقف ذهنی قیمت معامله‌گران تاثیرگذار باشد.
چیزی که در میان شرکتهای بزرگ بورسی مطرح است، ارزش پایین‌تر سهام ۳۰ شرکت بزرگ نسبت به ارزش آنها در زمان سقف قبلی شاخص کل است.
برای روشن‌تر شدن موضوع ۳۰ شرکت بزرگ‌تر را در سه مرحله ۵ شرکت ، ۲۰ شرکت و ۳۰ شرکت تقسیم‌بندی کرده‌ایم که نتایج آن در جداول زیر خواهد آمد.
ارزش کل شرکتهای بورسی در سقف قبلی ۷۴۵ هزار و ۷۰۲ میلیارد تومان بوده‌است. این ارزش در حال حاضر و با اضافه شدن ارزش ۴ نماد «افق» ، «زپارس» ، «تنوین» و «لوتوس» به ۷۴۶ هزار و ۲۶۱ میلیارد تومان رسیده‌است. از آنجایی که مجموع ارزش اولیه شرکتهای یاد شده در بورس تهران ۴۳۷۳ میلیارد تومان بوده، که در حال حاضر به ۶۱۵۱ میلیارد تومان افزایش یافته است. برای قیاس بهتر دو وضعیت کنونی و سقف قبلی باید از تاثیر این نمادها بر ارزش فعلی بورس چشم‌پوشی کنیم.
محاسبات فوق نشان می‌دهد که ارزش ۲۹۳ نماد باقی‌مانده بورسی در حالی‌که شاخص کل با سقف قبلی فاصله چندانی ندارد، چیزی در حدود ۸۵۰۰ میلیارد تومان افزایش یافته‌است. نکته مهم در این خصوص حذف اثر ارزش بازار و افزایش قیمت شرکتهای تازه وارد (۴ نماد افق ، زپارس ، تنوین و لوتوس) به بورس تهران برای مقایسه بهتر شرایط عرضه‌های سهام دیگر است. به عبارت بهتر، ارزش ۲۹۳ نماد متوسط و کوچک که وزن ۳۰ درصدی از کل بورس را در بر می‌گیرد، رشد بیش از ۳٫۵ درصدی را تجربه کرده‌اند.
لازم به ذکر است که در این محاسبات تعدیل DPS شرکت‌هایی که در این بازه زمانی سود نقدی مجامع خود را به ثبت رسانده‌اند هم منظور شده‌است.
