هر نوشته ای که در مقام اقامه دعوا یا دفاع از آن قابلیت استناد داشته باشد سند نامیده می شود. جعل سند یکی از جرائمی است که مستقیماً با نظم عمومی و اقتصاد کشور ارتباط دارد و به نوعی اعتماد عمومی را خدشه دار می کند.
تعریف جرم جعل
جرم جعل عبارت است از: ساختن یا تغییر آگاهانه نوشته یا سند، ساختن مهر یا امضای اشخاص رسمی یا غیررسمی، خراشیدن، تراشیدن، قلم بردن، الحاق، محو، اثبات، سیاه کردن یا دست بردن بدون اجازه صاحب آن به قصد جازدن آنها به عنوان اصل برای استفاده خود یا دیگری و به ضرر غیر.
انواع سند
انواع سند عبارت است از سند عادی و سند رسمی.
سند رسمی نوشته ای است که توسط مامور دولت و با رعایت تشریفات قانونی و در حدود صلاحیت او تنظیم شده باشد مانند شناسنامه، سند مالکیت خودرو یا ملک.
و سند عادی نوشته ای است که توسط هر شخص عادی نوشته شده و به امضای او رسیده باشد مانند چک، سفته، قراردادهای خصوصی.
جعل سند هم بر روی سند رسمی و هم بر روی سند عادی ممکن است صورت بگیرد ، مثلاً کسی بدون مجوز قانونی و بدون داشتن سمتی دولتی اقدام به ساختن شناسنامه کند یا شخصی وصیت نامه ای را از طرف شخص دیگر بنویسد و آن را امضا کند و در مثالی ساده تر مثلاً شخصی در قرارداد اجاره که بین طرفین منعقد شده مبلغ اجاره بها یا تاریخ اجاره را دستکاری کند مرتکب جرم جعل شده است.
البته امروزه با پیشرفت هایی که در زمینه های مختلف علوم به وجود آمده تشخیص جعلی بودن نوشته یا امضا آسان شده و معمولاً در دعاوی که در این خصوص گفته می شود ادعای جعلی بودن اسناد توسط کارشناسان دادگستری که متخصص در این حوزه هستند قابل تشخیص می باشد.
در تحقق جرم جعل به اشتباه انداختن دیگری ملاک است و در همه موارد وجود شباهت بین سند اصلی و جعلی لازم نیست.
مجازات جعل سند
مجازات جاعل سند با مجازات استفاده کننده از سند جعلی متفاوت است یعنی ممکن است کسی که محکوم به جرم می‌شود تنها سازنده سند جعلی باشد و شخصا از آن استفاده نکند.
پس در این جرم دو عمل مجرمانه یعنی جعل سند و استفاده از سند مجعول تحقق می یابد، و هر یک مجازات جداگانه ای دارد.
مجازات جرم جعل با توجه به شخصیت قربانی جرم و مقام و منصب اجتماعی و شغلی او و نوع سندی که جعل می شود متفاوت است. و میزان آن از ۱ تا ۲۰ سال حبس و جزای نقدی می باشد.
مثلا ماده ۵۲۴ بیان می کند: هرکس احکام یا امضا یا مهر یا فرمان یا دستخط مقام رهبری و یا رؤسای سه قوه را به اعتبار مقام آنان جعل کند یا با علم به جعل یا تزویر استعمال نماید، به حبس از سه تا پانزده سال محکوم خواهد شد.
شکایت از جعل اسناد عادی
برای شکایت از جعل اسناد عادی لازم است شکایت کیفری در دادگاه مطرح شود اولین اقدامی که شاکی برای اثبات ادعای جعل در دادگاه باید انجام داد لایحه دفاعیه جعل اسناد عادی معتبر و قانونی و مبتنی بر اصول لایحه نویسی باشد.
چگونگی تنظیم لایحه دفاعیه جعل اسناد عادی
لایحه دفاعیه جعل اسناد عادی باید بر اساس نکات مهم حقوقی و اصول لایحه نویسی و توسط یک فرد متخصص در این زمینه نوشته شود. مشخصات طرفین دعوای کیفری، مدارک و دلایل اثبات دعوا باید ضمیمه لایحه شود و مستند به مواد قانونی، نظرات مشورتی و رای وحدت رویه باشد تا بتواند در رای قاضی موثر واقع شود.
منبع: تنظیم لایحه دفاعیه آنی مشاور
