شاخص سهام پس از شش صعود متوالی، امروز به دنبال بهانه‌هایی از بیرونِ بازار، عقب نشست. فشار عرضه و اصلاح بیش از ۱۹۰۰ واحدی شاخص اصلی سهام در جریان دادوستدهای امروز را می‌توان ناشی از شوک‌هایی توئیتری-اینستاگرامی دانست که از شامگاه گذشته بازار جهانی و سپس بازارهای داخلی را متاثر ساخت و فعالان سهام را از حیث روانی وادار به فروش سهام و خروج از جریان نسبتا پرخطر معاملات کرد؛ هر چند در ادامه تب فروش سهام در پی مشاهده عدم واکنش حاد در بازارهای همسایه و گمانه‌زنی‌های مختلف از این رویداد، کاسته شد.
دنیای بورس: واقعیت این است که شاخص کل بورس تهران طی شش روز کاری گذشته حدود هفت درصد-معادل ۱۰ هزار و ۶۰۰ واحد- ارتفاع گرفت و در بالاترین سطح خود از هفدهم آذرماه ایستاد. سهامداران خرد هم در این شش روز نقش مثبتی در قالب خریدار ایفا کردند. این گروه از سهامداران همواره و مطابق سنتی جاافتاده در بورس تهران با کمر‌نگ‌شدن ریسک‌های محیطی بر حجم سهام خود می‌افزایند و با تغییر محیط و تیرگی چشم‌انداز بازار نه تنها از خرید سهم منصرف می‌شوند بلکه در اندیشه خروج از بازار، سهام خود را با قیمت‌های پایین‌تر به فروش گذاشته و دارایی‌های خود را به موقعیت‌های امن‌تری منتقل می‌کنند. بنابراین طبیعی بود که پس از تجربه رشد هفت درصدی متوسط قیمت‌ها در شش روز کاری-که معنای آن بازدهی ۲۰ تا ۳۰ درصدی در برخی نمادهاست، سرعت صعودی شاخص کل پیرو روند و روال معمول، کُند یا متوقف و معکوس شود. اتفاقی که امروز با عقبگرد تقریبی ۱۹۰۰ واحدی دماسنج اصلی بازار افتاد. بسیاری از فعالان سهام هم انتظار برگشت شاخص را داشتند و معتقد بودند که بازار برای این کار نیاز به بهانه‌ای داشت که شرایط با انتشار دو پیغام از سوی دو دولت‌مرد اثرگذار مهیا شد.
دو پیغام؛ دو شوک
بازار جهانی شامگاه گذشته نگرانی خود را نسبت به پیغامی توئیتری از سوی رئیس جمهوری آمریکا نشان داد. محتوای توئیت ترامپ، طعنه به قیمت بالای نفت و نارضایتی از عملکرد اوپک بود که بلافاصله بازار نفت را به واکنش واداشت و در نتیجه، شاخص‌های نفتی برنت و وست‌تگزاس بیش از سه درصد افت کردند. سپس جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان با انتشار پیغامی مبنی بر استعفا از کابینه دولت روحانی دمای ریسک را برای سهامداران بورس تهران بالاتر برد و تبعات منفی آن در رفتار صبحگاهی فروشندگان سهام بازتاب جالب توجهی پیدا کرد. صبح امروز به محض بازگشایی معاملات بورس تهران، شاهد عرضه‌های نسبتا زیاد و افت شدید قیمت در بسیاری از سهم‌های بزرگ و غالبا ارزنده و در نتیجه، تنزل یک درصدی شاخص کل بودیم. البته خریدهای حمایتی سهامداران بزرگ برای فروکاستن از التهاب فروشندگان در میانه معاملات از ریزش قیمت‌ها تا حدودی جلوگیری کرد و بازار تا حدودی آرامش خود را بازیافت. از طرفی، آغاز به کار نسبتا متعادل بازار ارز و سکه هم این سیگنال را به بازار سهام فرستاد که معامله‌گران ارزی وزن زیادی به موضوع استعفای وزیر خارجه نداده‌اند و همین امر از تب فروش در بورس تهران کاست.
تحرکات فروشندگان در سطح
با وجود نگرانی اهالی بورس تهران از بازی ترامپ با بازار نفت و استعفای جواد ظریف اما به نظر می‌رسد بازار هنوز به جمع‌بندی خاصی در مورد این رویداد نرسیده است. امروز قیمت‌ها در شرایطی افت کرده که حجم معاملات خرد در مقایسه با چند روز کاری اخیر چندان زیاد نیست. این مقایسه در حالی انجام می‌شود که بدانیم در صورت ایجاد هجمه فروش حتی با میانگین نرمال معاملات در روزهای گذشته و حمایت‌های عمومی از معاملات روزانه به طور عادی هم باید شاهد ارزش معاملات بیشتر باشیم و هم به تبع آن ریزش شاخص کل اعداد بزرگتری را به خود می‌دید. اما در حال حاضر و در صنایع بزرگ که این روزها چرخش نقدینگی بیشتری را تجربه می‌کنند، حجم و ارزش معاملات از روزهای صعودی کمتر است و ریزش قیمت‌ها در حد بسیار کنترل شده‌ای صورت گرفته است. به نظر می‌رسد سرمایه‌گذاران برای تصمیم‌گیری نیازمند کامل‌تر شدن اطلاعات هستند و رخدادهای فعلی در حال حاضر بیش از هر چیز بر گمانه‌زنی‌های گوناگون دامن زده است. عدم واکنش صریح مسئولان داخلی به مهمترین موضوع تاثیرگذار بر معاملات امروز نیز در مبهم بودن فضای کلی بسیار موثر است. گارد کلی معاملات امروز نشان می‌دهد که در صورت برطرف شدن این ریسک به هر نحو، میل به خرید زیادی در میان اهالی بورسی وجود دارد. از سوی دیگر ایجاد شوک‌های منفی و فروش‌های سنگین محک اصلی فروشندگان در شرایط ویژه خواهد بود. امری که امروز به هیچ وجه تجربه نشد.
شنا بر خلاف جریان آب
در حالی که متوسط قیمت در اکثر قریب‌به‌اتفاق صنایع بورسی در مسیر نزولی در حال حرکت است، سهام دو گروه بر خلاف جریان عمومی با تقاضای به‌مراتب قوی‌تر از عرضه در حال پیمودن مسیر صعودی هستند. سهام گروه قند و شکر و صنعت ساختمان از زمره این صنایع هستند که به‌رغم فشار عمومی عرضه در بازار، به ترتیب با رشد متوسط ۲٫۹ و ۱٫۸ درصدی قیمت در حال دادوستد هستند. رشد شاخص گروه انبوه‌سازی بیش از هر چیز دیگر تحت تاثیر معاملات مثبت در نماد «وساخت» است و چندان ربطی به حرکت‌های دسته‌جمعی در این گروه ندارد.
به طور کلی، افزایش تقاضا در این گروه‌ها و همچنین دیگر تک‌سهم‌ها را می‌توان از دو منظر نگاه کرد. یکی انتظار برای رویدادی مساعد جهت حمایت از سهم‌های این دو صنعت و دیگری صعود تند در عمق کم نقدینگی. در گروه قندی شاهد انتشار عملکرد مناسب برخی نمادهای این گروه در ماه بهمن بودیم و برخی خبرها در خصوص رونق گرفتن نسبی بازار مسکن که به طور جسته‌گریخته و کاملا موردی به آن پرداخته شده نیز می‌تواند از عوامل توجه برخی سرمایه‌گذاران به سهام این گروه باشد. اتفاقی که بیش از هر چیز با تکیه بر بستر کم عمق معاملات این گروه‌ها می‌تواند با جولان نقدینگی تاثیرگذاری بیشتری را نشان دهد.
