بورس تهران معاملات امروز را در سایه تلاطمهای بازار جهانی آغاز کرد. سقوط دوباره بهای نفت در شامگاه گذشته اثر منفی خود را در افت امروز شاخص کل سهام بر جا نهاد. از طرفی، عملکرد ضعیف‌تر از انتظار برخی شرکت‌های بزرگ کالایی در آخرین ماه پاییز نیز نقش بسزایی در رکود دادوستدهای امروز داشت. با این حال، اوج‌گیری هیجان و تداوم تقاضای قوی در سهام بانک‌ها در حمایت از شاخص کل نقش پررنگی ایفا کرد.
دنیای بورس: شروع معاملات امروز با فشار عرضه در گروه پالایشی توام بود. تلاطمهای تمام‌نشدنی بازار جهانی و ریزش دوباره بهای نفت بار دیگر مایه نگرانی فعالان بورس از ادامه روند قیمت‌ها شد و سنت فشار فروش در سهام صنعت پالایشی را به دنبال داشت. در ساعات پایانی دیشب شاخص‌های اصلی سهام آمریکا افت حدود ۳ درصدی را به ثبت رساند و بلافاصله قیمت نفت در واکنشی زود‌هنگام نزدیک ۷ درصد از ارزش خود را از دست داد. عواقب جنگ تجاری بین قدرت‌های بزرگ اقتصادی، ترس از انقباض بیش از انتظار اقتصاد جهانی در سال آتی و اقتصاد سیاسی حاکم بر بازار نفت مهمترین عوامل بروز این اتفاق در آخرین معاملات بازار جهانی در سال ۲۰۱۸ بودند.
رفت و برگشت پالایشی‌ها
برآیند ریزش قیمت جهانی نفت و سیگنال‌های نامساعد از بازارهای جهانی نه‌تنها سهام پالایشی بورس تهران را تحت فشار عرضه گذاشت بلکه خروج سرمایه در دیگر سهام کالایی بازار را رقم زد. در جدول نمادهای موثر بر شاخص، نمادهای اصلی گروه پالایشی، فلزات و پتروشیمی بیشترین حضور منفی را دارند. طبیعی است که ناپایداری بازار جهانی معاملات این گروه را تحت‌الشعاع قرار دهد و بر فشار عرضه‌ها بیفزاید. با این حال، نکته حائز اهمیت در معاملات امروز، تقاضای قوی در سهام کالایی است. در واقع، افت ارزش وابستگان بورسی در معاملات امروز در مقیاس ریزش دیشب قیمت‌های جهانی چندان زیاد نبود. به نظر می‌رسد بورس تهران ریسک قیمت‌های جهانی را در اصلاح اخیر قیمت‌ها لحاظ کرده است؛ همین موضوع می‌تواند مهمترین عامل شکنندگی عرضه‌های امروز تلقی شود. برای مثال، معاملات نمادهای اصلی گروه پالایشی در ابتدا با فشار عرضه آغاز شد، اما در ادامه قیمت‌ها در پی تقویت تقاضا از کف روزانه فاصله گرفت؛ نکته جالب توجه اینکه برخی نمادهای روانکار این گروه پس از افت اولیه قیمت تا محدوده صف خرید پیش رفتند. گرچه «شسپا» با فشار عرضه از سقف روانه اندکی فاصله گرفت اما صف خرید «ونفت» پا بر جا ماند. به نظر می‌رسد امید به عملکرد قابل قبول شرکت‌های روانکار در ماه اخیر در جدایی مسیر قیمت سهام این گروه موثر بوده است.
ضعف حکمرانی غول‌های فلزی
علاوه بر پالایشی‌ها، بخش دیگری از افت شاخص در معاملات امروز در پی فشار عرضه در گروه فلزات رقم خورد. دو غول فلزکار بازار، یعنی «فولاد» و «فملی» تا یک ساعت مانده به پایان معاملات بیشترین اثر منفی را بر شاخص ثبت کرده‌اند. وضعیت نه چندان جالب توجه فروش محصولات فلزی در بورس کالا و همچنین قیمت جهانی محصولات این صنعت که در گزارش عملکرد ماهانه «فولاد» هم تا حدودی انعکاس یافت، عامل اصلی فشار فروش در این گروه ارزیابی می‌شود. فشار عمومی فروش در این گروه به حدی است که حتی عملکرد امیدوارکننده «فخوز» در آذرماه هم مورد توجه بازار قرار نگرفت و اغلب نمادی صنعت فلزات را با افت قیمت مواجه کرد. به نظر می‌رسد تغییر معادلات حاکم بر این گروه مستلزم پایان خوش جنگ تجاری و سیاست‌های انبساطی چین برای تحریک بازار کالاهاست. باید افزود که رکود داخلی ایجاد شده به دلیل افزایش سطح قیمت‌ها و فقدان تقاضای موثر در زنجیره تولید از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر معادلات نمادهای بزرگ این صنعت است.
یکه‌تازی بانک‌ها در رکود رقیبان
در روزی که فشار عرضه در سهام کالایی بازار بالا گرفته است، سهام بانکی جولانگاه سرمایه‌های خرد هستند. طولانی‌ترین صف‌های خرید امروز از آنِ سهام بانکی است. در حالی که ارزش معاملات هر یک از صنایع کالایی بازار به زحمت به ۲۰ میلیارد تومان می‌رسد، سهام صنعت بانکی با اوج‌گیری هیجان بورس‌بازان بیش از ۴۰ درصد ارزش کل معاملات خرد بازار را در اختیار گرفته‌اند و لیدرهای این گروه، یعنی دو سهم «وبملت» و «وتجارت» افزون بر جذب بیش از ۹۰ میلیارد تومان از جریان نقدینگی، پرشمارترین صف‌های خرید امروز را تجربه می‌کنند. چنان که می‌دانیم مساله ناتمام از افزایش سرمایه بانک‌ها از محل تجدید ارزیابی دارایی بهانه اصلی تحرکات مثبت در این گروه شده است. در همین راستا «دنیای بورس» به بررسی موضوع تجدید ارزیابی و جانمایی نقش آن در معادله ارزندگی سهام پرداخته است.
