شاخص کل بورس تهران که معاملات امروز را با صعود به کانال ۳۰۶ هزار واحدی آغاز کرده بود، در ادامه با فشار عمومی عرضه در بازار از این سطح بازگشت و ضمن برخورد به محدوده منفی در میانه معاملات، در دقایق پایانی رشد محدودی را به ثبت رساند. حضور پررنگ بازیگران بورسی در تک‌سهم و غیاب موج‌های دسته‌جمعی در گروه‌های مختلف از نکات جالب توجه دادوستدهای امروز به شمار می‌رود. تردید و انتظار برای رونمایی از کارنامه‌های آبان‌ماه و سپس پرده‌برداری از مفروضات مهم دولت در بودجه از دیگر مشخصه‌های معاملات امروز بود.
دنیای بورس: بازار سهام در جریان معاملات رفتار باثباتی نداشت. شاخص کل در آغاز معاملات به لطف برتری ممتد ولی محتاط تقاضا توانست رشد حدود ۵۰۰ واحدی را ثبت کند و به طور مقطعی به کانال ۳۰۶ هزار واحدی راه یابد. در ادامه، قیمت‌ها به ویژه در نماد شرکت‌های بزرگ تحت فشار عرضه شاخص کل را وادار به عقب‌نشینی به محدوده منفی کردند. اما این پایان روند نبود و شاخص کل بار دیگر با بهبود نسبی تقاضا به محدوده مثبت بازگشت و درآخرین دقایق ۱۵۰ واحد بالاتر از روز گذشته ایستاد.
آرایش نامتعارف و ناموزون نمادهای بورسی
نحوه آرایش نمادهای موثر بر شاخص کل و رصد توزیع نقدینگی بین صنایع از وضع خاص بازار در روزهای اخیر و امروز خبر می‌دهد. بزرگانی که معمولا در ردیف اثرگذاران قرار دارند، جایشان خالی است و نمادهای گروه انفورماتیک، حمل‌ونقل و مخابرات در این جدول به عنوان صدرنشین قرار دارند. در واقع، حضور نمادهایی چون «رانفور»، «حکشتی» و «همراه» در صدر نمادهای حامی شاخص در جای خالی بزرگان کالایی و حتی بانکی نشان می‌دهد که بازار عملا در فاز انتظار قرار گرفته و تا بررسی دقیق‌تر شرایط محیطی میل به خرید ندارد.
تاثیر غیرمستقیم این رویکرد را می‌توان در تراکم جریان نقدینگی در برخی تک‌سهم‌ها نظیر «کویر» و یا افزایش چشمگیر ارزش معاملاتن در نمادی چون «غنوش» با درجه شناوری پایین مشاهده کرد. اختصاص ۱۵ درصدی کل ارزش معاملات خرد به این دو نماد در حالی که بزرگان بورسی در رکود ادامه‌دار معاملاتی به سر می‌برند، از رخنه عمیق تردید در زیر پوست بورس تهران حکایت دارد.
تردید معاملاتی در مه محیطی
به نظر می‌رسد اصلاح قیمت بنزین زنگ هشدار را برای تعدیل قیمت سایر حامل‌های انرژی به صدا در آورده و به همین دلیل حضور بازیگران بورسی را در دو سوی معاملات وادار به احتیاط بیشتر کرده است. این چشم‌انداز که می‌تواند حاشیه سود شمار زیادی از صنایع بورسی اعم از حمل‌ونقل تا سیمان را تحت فشار گذارد در مجموع فضایی به وجود آورده که معامله‌گران در خریدهای خود با تردید عمل می‌کنند. غلبه این روحیه به فضای عمومی معاملات را می‌توان در رفت و برگشت امروز شاخص کل هم دید.
اگرچه اطلاعات مندرج در گزارش‌های ماه آبان نیز برای بررسی دقیق‌تر عملکرد شرکت‌ها و کشف الگوهای درآمدی هر بنگاه و ترسیم چشم‌انداز سهام در کوتاه‌مدت موثر است و معامله‌گران در منتظر نگه داشته به اوج این جریان اطلاعاتی برسیم، اما به نظر می‌رسد انتشار قریب‌الوقوع لایحه بودجه سال بعد، به خصوص پس از اصلاح قیمت بنزین بیش از پیش محل بحث و گمانه‌زنی و محافظه‌کاری بورس‌بازان طی روزهای اخیر باشد. به بیان دیگر، تعیین تکلیف بورس تنها از طریق انتشار مفروضات بودجه‌ای دولت و رونمایی از قیمت‌های مهمی چون نرخ ارز رسمی، حامل‌های انرژی و نرخ‌های مالیات میسر است.
جایگاه ناظر در شکاف کم‌نشدنی اطلاعات
یکی از معضلات بنیادی تمام بازارها عدم تقارن اطلاعات بین فروشنده و خریدار است. به بیان دیگر، اطلاعات مهم در مورد کالا یا در اینجا، دارایی‌های چون سهام به اندازه مساوی در بین معامله‌گران تقسیم نشده است. این امر به طور کلی منجر به ایجاد انگیزه جهت خرید و فروش می‌شود اما تبعاتی دارد که دست‌کم انتظار می‌رود در بازار سهام به عنوان شفاف‌ترین شکل یک بازار در کل یک اقتصاد به حداقل ممکن تقلیل یابد. در واقع یکی از مزایای بورس کاهش توزیع نامتقارن اطلاعات بین دو سوی معامله به منظور ارتقای سطح کارایی در کل بازار است.
با وجود این، نمونه‌های زیادی مشاهده می‌شود که فاصله زمانی قابل توجه و موثری بین پخش شایعه تا انتشار اطلاعات معتبیر و ایجاد شفافیت در مورد سهام است. می‌توان گزارش‌های متعددی را مثال زد که قبل از انتشار روی سامانه کدال بر قیمت سهام و خرید و فروش‌هایی با حجم‌های سنگین قابل رصد است. در این بین، پخش شایعه در مورد افزایش سرمایه و شفاف‌سازی شرکت‌ها پس از ابهام چندین روزه از معضلاتی است که همچنان در بورس تهران شایع است. کم کردن این فاصله زمانی و ایجاد فضایی برای متقارن ساختن اطلاعات از وظایفی است که نهاد ناظر بر دوش دارد. انجام این وظیفه ضمن فروکاستن از رانت اطلاعاتی حاکم بر معاملات و عمق‌بخشی هر چه بیشتر به بازار به ایجاد انگیزه برای فعالیت بلندمدت در بازار سرمایه منجر خواهد شد.
