قیمت زغال سنگ حرارتی در بازارهای وارداتی آسیا در ماه‌های اخیر با جهش ملموسی مواجه شد و از اواسط ماه می‌تا پایان هفته گذشته توانست با رشدی بیش از ۴۰ درصد به سطح ۱۰۲ دلار برسد. حال سوال اینجاست که عامل اصلی پشت پرده این اوج‌گیری چیست؟
اصلی‌ترین دلیل جهش قیمت در برهه اخیر را می توان در رشد تقاضای چین جستجو کرد. بر اساس آمار منتشر شده از سوی گمرک چین سطح واردات زغا سنگ حرارتی در هفت ماه ابتدایی سال جاری میلادی به رقم ۱۵۲/۷ میلیون رسیده که این رقم منعکس‌کننده رشدی ۱۸ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته است.
در این میان موسسه تامپسون رویترز نیز اعلام کرده است که با در نظر گرفتن دادهه ای مربوط به خطوط حمل و نقل دریایی می توان منتظر افزایش سطح واردات در ماه جاری میلادی بود. بر این اساس تا بیستم آگوست میزان زغال سنگ حرارتی تخلیه شده در بنادر چین به ۱۵/۸ میلوین تن رسیده است. بدین ترتیب مجموع واردات در ما جاری می تواند با رشدی نزدیک به ۱/۵ میلیون تن نسبت به ماه جولای در سطح ۲۱/۴۶ میلیون تن قرار گیرد.
علت اصلی رشد واردات در سال جاری را می‌توان ناشی از تلاش دولت چین در تعطیلی با کاهش تولید تعداد ملموسی از معادن زغال سنگ این کشور در راستای ملاحظات زیست محیطی سختگیرانه پکن دانست. باید دانست که تلاش‌های دولت چین بیشتر در راستای افزایش بهره وری در معادن صورت گرفته و سطح تولید را متاثر نکرده است.
براساس اعلام اداره آمار ملی چین میزان تولید زغال سنگ این کشور در هفت ماه ابتدایی سال ۲۰۱۷ با رشدی ۵/۴ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته به ۲ میلیارد تن رسیده است. البته کمی باید نسبت به این آمار با احتیاط برخورد شود. با وجود اینکه سطح تولید در مقایسه با سال گذشته نشانگر افزایش است اما باید دانست که ارقام تولید سال ۲۰۱۶ طبیعی نبود و به علت وضع محدودیت‌های شدید در زمینه تعداد روزهای کاری از سوی دولت چین، سقوط شدیدی در میزان تولید اتفاق افتاد. بدین ترتیب رشد تولید در سال جاری را باید تنها نشانه‌ای از احیای سطح تولید نسبت به سال ۲۰۱۵ قلمداد کرد.
همچنین باید به این نکته توجه داشت که تولید زغال سنگ چین در ماه جولای به ۲۹۴ میلیون تن رسیده که این رقم پایین‌ترین سطح تولید ماهانه از ماه اکتبر سال گذشته تاکنون به حساب می‌آید.
در عین حال رشد تولید در سال ۲۰۱۷ تقریبا با افزایش تقاضا برای زغال سنگ از سوی بخش تولید برق همخوانی دارد چرا که تولید برق حرارتی در هفت ماه ابتدایی سال نرخ رشدی ۷/۸ درصدی را تجربه کرده است.
اما باید توجه داشت که رشد تولید برق حرارتی در سال جاری ناشی از افت تولید در بخش هیدرو الکتریکی بوده است. کاهش تولید در بخش هیدروالکتریکی نیز به علت بروز مشکلات آب و هوایی رخ داده و بنابراین باید منتظر افزایش تولید از سوی این بخش در ادامه سال بود بود. همچنین بالا رفتن ظرفیت تولید برق در بخش هسته‌ای و انرژی‌های تجدید‌پذیر نیز مزید برعلت خواهد شد تا شاهد آرام شدن روند رشد بخش تولید برق حرارتی در ماه‌ها پیش رو بر اساس سیاست های کلان چینی ها باشیم.
بدین ترتیب می‌توان مشاهده کرد که از سویی دولت چین در تلاش برای کاهش تولید داخلی زغال سنگ بوسیله تعطیلی معادن با بهره‌وری پایین است و از سوی دیگر نیز به تبع ملاحظات زیست محیطی، عزم کاهش مصرف این محصول در صنایع مرتبط را در دستور کار قرار داده است.
بنابراین شرایط بازار بسیار پیچیده شده و با افزایش عدم قطعیت در بازار داخلی این محصول، تقاضا در بازار وارداتی به شدت بالا رفته است. اما دراین شرایط نمی‌توان این تغییرات ساختاری در چین را با اطمینان به عنوان عامل حمایت‌کننده از بازار وارداتی در اینده تلقی کرد.
در مجموع باید گفت که بخش اعظمی از رشد اخیر قیمت زغال سنگ ناشی از بهبود عوامل بنیادی بازار به ویژه رشد تقاضای چین بوده اما پیش بینی ادامه این روند با توجه به ابهامات پیش رو در بازار داخلی چین چندان کار اسانی نیست.
کلاید راسل
تحلیلگر رویترز
