شورای حکام ب برگزاری نشست حضوری درباره ایران بیانیه ضدایرانی صادر کرد. محمدجواد ظریف در واکنش به تحولات روزهای اخیر هشدار داده بود که سه کشور اروپایی شریک جرم دشمنان برجام نشوند.
به گزارش «دنیای بورس» به نقل از خبرگزاری ها، به فاصله کمی پس از آنکه محمدجواد ظریف، وزیرخارجه ایران در توییتر خطاب به تروئیکای اروپایی شامل فرانسه، انگلیس و آلمان هشدار داد که نباید شریک جرم شوند و شورای حکام [آژانس بین‌المللی انرژی اتمی] نباید به دشمنان برجام اجازه دهد منافع عالی ایران را به خطر اندازند، شورای حکام آژانس پس از رای‌گیری در جلسه‌ای حضوری «قطعنامه ارائه شده از جانب تروئیکای اروپا درباره ایران» را تصویب کرد.
پیش تر اعلام شده بود:آژانس اتمی خواستار نشست حضوری درباره ایران شد. با گزارش این خبر به نقل از دیپلمات‌های حاضر در نشست مجازی شورای حکام نوشته مخالفت‌های ابرازشده به رهبری چین با قطعنامه مذکور شورا را مجبور به دعوت برای برگزاری نشست حضوری کرد.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش دوره‌ای خود به شورای حکام آژانس که از ۳۵ کشور تشکیل شده گفته است که ایران چهار ماه است که اجازه دسترسی به دو مرکزی که بازرسان آژانس به فعالیت آنها مشکوک شده اند را نمی‌دهد. از سوی دیگر ایران می‌گوید در اجرای پروتکل الحاقی که تعهد این کشور بر اساس برجام است، در سال ۲۰۱۹ یعنی سال گذشته میلادی ۳۳ دسترسی تکمیلی به بازرسان آژانس داده است. این تعداد از دسترسی تکمیلی به شکلی که ایران مایل بوده در گزارش‌های مدیرکل به شورای حکام درج نشده است. ایران در نامه‌ای به دبیرخانه آژانس از مدیرکل خواسته بود این میزان همکاری را در گزارش هایش بیاورد.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش دوره‌ای خود به شورای حکام آژانس که از ۳۵ کشور تشکیل شده گفته است که ایران چهار ماه است که اجازه دسترسی به دو مرکزی که بازرسان آژانس به فعالیت آنها مشکوک شده اند را نمی دهد و یک سال است که برای پاسخ به سئوالاتی که آژانس درباره ماهیت برخی از فعالیت های پیشین ایران داشته، وارد گفت و گو نمی‌شود.
از سوی دیگر ایران می گوید در اجرای پروتکل الحاقی که تعهد این کشور بر اساس برجام است، در سال ۲۰۱۹ یعنی سال گذشته میلادی ۳۳ دسترسی تکمیلی به بازرسان آژانس داده است. دسترسی تکمیلی به معنی این است که بازرسان اجازه داشتند از محلی که جزو تاسیسات اتمی ایران نیست اما آنها به فعالیت آن مظنون هستند، با نمونه برداری محیطی یا اقدامات مشابه، مطمئن شوند که عملیاتی با اورانیوم یا مواد رادیواکتیو انجام نمی شود. این تعداد از دسترسی تکمیلی به شکلی که ایران مایل بوده در گزارش‌های مدیرکل به شورای حکام درج نشده است. ایران در نامه ای به دبیرخانه آژانس از مدیرکل خواسته بود این میزان همکاری را در گزارش هایش بیاورد.
مخالفت‌ها به رهبری چین با قطعنامه‌ای که خواستار انتقاد از ایران در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است موجب شد این شورا مجبور شود بعد از برگزاری چهار روز نشست مجازی اعضا را به نشست حضوری برای رایزنی دعوت کند.
به نوشته خبرگزاری رویترز، فرانسه، بریتانیا و آلمان که همگی طرف‌های توافق هسته‌ای با ایران هستند پیش‌نویس قطعنامه‌ای را به شورای حکام ارائه داده‌اند.
این پیش‌نویس ضمن طرح ادعاهای اثبات‌نشده از ایران خواسته شده به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اجازه دسترسی به دو سایت قدیمی را داده و با این نهاد بین‌المللی کاملاً همکاری کند.
خبرگزاری رویترز می‌گوید ترجیح شورای حکام تصویب قطعنامه‌ها به اتفاق آرا است و این شورا تا زمانی که مخالفتی با قطعنامه‌هایش وجود نداشته باشد آنها را بدون رأی‌گیری به تصویب می‌رساند. دیپلمات‌های غربی می‌گویند روسیه به عنوان متحد ایران گفت: نیازی به صدور قطعنامه نمی‌بیند، اما مخالفت صریح چین موجب شد رئیس شورای حکام آژانس برای رایزنی‌های بیشتر و احتمالاً رأی‌گیری خواستار نشست حضوری در این خصوص شود.
نماینده چین در نطق خود که روز پنجشنبه در چهارمین روز نشست مجازی شورای حکام ارائه شد گفت: «برخی کشورها، همزمان با تلاش برای پیشبرد این پیش‌نویس مخاطرات چنین اقدامی را نادیده گرفته‌اند.»
«وانگ گان» در این نشست همچنین آمریکا را عامل تشدید تنش‌ها بر سر پرونده هسته‌ای ایران توصیف کرد.
دیپلمات چین گفت: «ریشه اصلی این وضعیت در رویه‌های یکجانبه و زورگویانه آمریکا است و گواه آن خروج یکجانبه‌اش از برجام و در پیش گرفتن سیاست فشار حداکثری علیه ایران است.»
چین در ادامه از گزارش مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که در آن ادعا‌هایی درباره عدم اعطای دسترسی از سوی ایران مطرح شده بود انتقاد کرد.
سفیر چین گفت: «در چنین شرایطی، چین نگرانی عمیق خود را از اصرار آژانس اتمی برای قضاوت شتابزده در خصوص عدم اعطای دسترسی از سوی ایران و انتشار گزارش خود متعاقب آن، قبل از برگزاری جلسه فعلی ابراز می‌دارد.»
دیپلمات چین در ادامه گفت: «در خصوص اجرای توافقات پادمانی در ایران باید ۳ نکته را مد نظر داشت: نخست، ماهیت غیراضطراری مسئله دسترسی که در گزارش مدیر کل مورد توجه قرار گرفته است. دبیرخانه قبل از جلسه شورای حکام در ماه مارس سال جاری به صراحت ابراز کرد که این مسئله مربوط به مدت‌ها قبل است و مقادیر ناچیزی مواد هسته‌ای را شامل می‌شود و مسئله به خودی خود نه اضطراری است و نه در بردارنده خطر اشاعه تسلیحاتی.
دوم، ایران از زمان اجرایی شدن برجام در سال ۲۰۱۶ همواره همکاری بالایی با آژانس اتمی برای اجرای نظارت‌ها و راستی‌آزمایی‌ها داشته و کشوری است که میزبان بیشترین بازرسی‌های آژانس بوده است.
سوم، مدیر کل آژانس دو بار برای گفت‌وگوی سیاسی به ایران سفر کرده است. ایران هم مکرراً آمادگی خود را برای ادامه گفتگو و همکاری با آژانس در جهت اجرای تعهدات خود ذیل توافق جامع پادمانی و پروتکل الحاقی ابراز داشته است. ضمن آنکه ایران از آژانس برای انجام رایزنی‌ها و بازبینی‌های بیشتر دعوت به عمل آورده است.»
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارشی ماه پیش ضمن اذعان به اینکه در حال انجام بازرسی‌های بی‌سابقه از تأسیسات هسته‌ای اعلام‌شده ایران است گفت: خواستار بازرسی از اماکنی است که ممکن است در آنها در اوایل سال ۲۰۰۰ پژوهش‌هایی در مقیاس کوچک بر روی مواد هسته‌ای انجام شده باشند. این ادعای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نخستین بار توسط اسرائیل مطرح شد.
ظریف: راه حل قابل توافق ممکن است، اما قطعنامه ضدایرانی شورای حکام آژانس، آن را از بین خواهد برد
وزیر امور خارجه ایران با بیان اینکه ما چیزی برای پنهان کردن نداریم گفت: شورای حکام آژانس نباید به دشمنان برجام اجازه دهند که منافع ایران را به خطر بیندازند. وی افزود: سه کشور اروپایی عضو برجام نباید بعد از عدم پایبندی به تعهداتشان، لوازم جانبی این کار را فراهم کنند.
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران امشب (پنجشنبه) در توئیتی خطاب به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با اشاره به دسترسی آژانس در سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۹ نوشت: شورای حکام آژانس نباید اجازه دهد دشمنان برجام منافع عالی ایران را به خطر بیندازند.
به گزارش انتخاب، وی افزود: سه کشور اروپایی عضو برجام نباید بعد از عدم پایبندی به تعهداتشان، لوازم جانبی این کار را فراهم کنند. غریب آبادی: دو درخواست دسترسی آژانس مبتنی بر اطلاعات غیر معتبر و ادعایی است / ایران قلمرو خود را بر مبنای ادعاهای دشمنان، به روی آژانس باز نمی‌کند
وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه ما چیزی برای پنهان کردن نداریم، تصریح کرد: بیشترین بازرسی‌های آژانس در طی پنج سال اخیر در تاریخ آژانس در ایران صورت گرفته است. رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه راه‌حل قابل قبول امکانپذیر است، یادآور شد:، ولی قطعنامه آن را خراب خواهد کرد.
هشدار چین درباره قطعنامه ضد ایرانی شورای حکام: این قطعنامه برجام را از بین می‌برد
نماینده چین در نشست روز پنجشنبه شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی هشدار داد که تصویب قطعنامه ضد ایرانی، نه تنها برجام بلکه نظام منع گسترش تسلیحات هسته‌ای را از بین می‌برد.
«هوایشنگ دای» جانشین سفیر چین در سازمان‌های بین المللی تصریح کرد که در شرایط کنونی حفظ و اجرای برجام بهترین راه برای حل پرونده اتمی ایران است. وی خروج آمریکا از برجام را «قلدری یکجانبه» توصیف کرد که باعث بروز تنش‌ها شده و از این کشور خواست تا به اجرای تعهداتش ذیل برجام و قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد بازگردد.
نماینده چین با اشاره به اینکه ایران در واکنش به سیاست فشار حداکثری واشنگتن، تعهداتش را در برجام به تدریج کاهش داد، یادآور شد، تهران همواره تصریح کرده که درصورت لغو تحریم‌ها و بهره‌مندی از مزایای برجام به این توافق بازخواهد گشت.
وی ضرورت حل و فصل سریع اختلافات آژانس و ایران را مورد تاکید قرار داد و افزود: چین از وضعیت به‌وجود آمده متاسف است و نگرانی‌های مشروع ایران را درک می‌کند. ایران همواره از خود خویشتن داری نشان داده و به تعهداتش در چارچوب ان‌پی‌تی و توافقنامه‌های پادمانی پایبند بوده است.
هوایشنگ دای تصریح کرد کشورش با همکاری سایر طرف‌های برجام به تلاش برای حفظ این توافق ادامه داده و فعالانه مسیر حل و فصل سیاسی پرونده هسته‌ای ایران را دنبال می‌کند. سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان که از امضاکنندگان برجام هستند پیش‌نویس قطعنامه‌ای را برای ارائه به شورای حکام آژانس آماده کرده و در آن خواهان «همکاری کامل» ایران با آژانس شده‌اند.
ایران به شدت از این اقدام اروپایی‌ها انتقاد و تصریح کرده، درخواست آژانس براساس ادعاهای رژیم صهیونیستی و فشارهای آمریکا مطرح شده است که با وجود خروج از برجام، به دنبال آن است که تحریم‌های تسلیحاتی جمهوری اسلامی بعد از سر آمدن مهلت آن در توافق هسته‌ای را تمدید کند. نماینده فرانسه از تحویل سند قطعنامه ضد ایرانی به دبیرخانه شورا خبر داد.
در همین حال خبرنگار وال‌استریت ژورنال در وین، با انتشار پیامی در توییتر از تلطیف ادبیات پیش‌نویس قطعنامه یادشده خبر داد و آن را نشانه عقب نشینی طرف‌های اروپایی خواند. لارنس نورمن همچنین با اشاره به دستپاچگی طرف‌های اروپایی عنوان کرد که شماره گزارش آژانس در سند قبلی اشتباه نوشته شده بود.
چهارمین روز از نشست فصلی شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی، پس از یک وقفه کوتاه ساعت ۱۶ به وقت اروپای مرکزی از سر گرفته شد. نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین در سخنانی عدم توافق ایران و آژانس برای دسترسی بازرسان به دو مرکز در ایران را ناامیدکننده خواند و در عین حال تصریح کرد که نباید در این زمینه به بزرگنمایی پرداخت.
میخاییل اولیانوف اظهار داشت: تهران و دبیرخانه آژانس نتوانستند در مساله دسترسی به دو مرکز مورد نظر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به توافق برسند که ناامیدی و نگرانی عمیق برمی‌انگیزد، اما دلیلی برای بزرگنمایی بیش از حد این مساله وجود دارد.
کاظم غریب آبادی سفیر کشورمان نیز با ایراد سخنانی در نشست امروز یاداور شد که تعهد‌های کشورها در حوزه پادمان نامحدود نیست. وی تصریح کرد که ایران قلمرو خود را بر مبنای ادعاهای دشمنان به‌روی آژانس باز نمی‌کند.
وی خاطر نشان کرد، هرگونه فشار یا دخالت در فعالیت‌های آژانس، بویژه فرایند راستی‌آزمایی با هدف پیگیری دستور کار سیاسی، کارآمدی و اعتبار آژانس را به مخاطره می‌اندازد، کاملا غیرسازنده بوده، و باید تقبیح شده و رد شود.
پیشتر محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در واکنش به طرح قطعنامه علیه کشورمان، هشدار داد که ایران اجازه نخواهد داد آژانس “ابزار دست دولت ترامپ برای نابودی برجام شود. “
غریب آبادی: دو درخواست دسترسی آژانس مبتنی بر اطلاعات غیر معتبر و ادعایی است / ایران قلمرو خود را بر مبنای ادعاهای دشمنان، به روی آژانس باز نمی‌کند
سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل و سایر سازمان‌های بین المللی مستقر در وین گفت: مبنا قرار دادن اطلاعات ناشی از به اصطلاح عملیات مخفی یا فعالیت‌های اطلاعاتی مغایر با اساسنامه آژانس بوده و تعهدی نیز برای اعضاء ایجاد نمی کند. کاظم غریب آبادی، در نشست فصلی شورای حکام با موضوع بررسی گزارش مدیرکل در مورد موافقتنامه پادمان ان.پی.تی ایران که از طریق ویدئو کنفرانس برگزار شد، سخنرانی و مواضع جمهوری اسلامی ایران را تشریح کرد.
متن سخنرانی نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در این نشست به شرح زیر است:
خانم رئیس، مدیرکل، عالیجنابان، خانم ها وآقایان
در ابتدا، مایلم نگرانی جدی جمهوری اسلامی ایران در مورد احتمال در معرض مخاطره قرار گرفتن محرمانه بودن این نشست را به ثبت برسانم. کارشناسان فنی هشدار داده اند که با برگزاری نشست در این قالب، بدون شک هیچ کنترلی در خصوص اینکه چه کسی هم اکنون در حال شنیدن، ضبط کردن، و افشای اطلاعات محرمانه می باشد، وجود ندارد. اجازه بدهید اعلام کنم که در صورت روی دادن چنین اتفاقی، دبیرخانه در قبال عدم رعایت دقیق اصول محرمانگی، پاسخگوی عواقب آن خواهد بود؛ ضمن اینکه مسئولیت کشورهای عضو نیز به ویژه با توجه به اینکه چنین اطلاعات محرمانه ای به رسانه ها درز نموده و حتی توسط برخی موسسات منتشر شده است، نباید نادیده گرفته شود. بسیار اساسی است که آژانس تدابیر مناسب را برای تضمین حفاظت از محرمانگی اطلاعات، از جمله زمانی که چنین اطلاعاتی در اختیار دولت های عضو قرار می گیرد، اتخاذ نماید.
پس از انتشار گزارش مدیرکل در روز جمعه ۵ ژوئن ۲۰۲۰، نمایندگی دائم جمهوری اسلامی ایران مواضع اولیه را در این خصوص ارائه کرد که در تاریخ ۹ ژوئن ۲۰۲۰ به عنوان سند آژانس نیز ثبت و توزیع گردید.
خانم رئیس،
سطح گسترده همکاری های فعلی میان جمهوری اسلامی ایران و آژانس به آسانی حاصل نشده است که بخواهد بواسطه منافع سیاسی برخی کشورها کاهش یابد. مایلم به برخی از مهمترین جنبه های برجسته این همکاری، به شرح زیر اشاره کنم:
ایران، پروتکل الحاقی را در نتیجه برجام، به طور موقت و داوطلبانه اجراء می کند. ایران، به تنهایی با ۴۳۲ بازرسی در سال ۲۰۱۹، پذیرای بیش از ۲۰ درصد از کل بازرسی های آژانس در سطح جهانی بوده است.
ایران در سال ۲۰۱۹، ۳۳ دسترسی تکمیلی را برای آژانس فراهم نمود که ۷۳ درصد از کل دسترسی های تکمیلی آژانس در بین دولت های دارای موافقتنامه جامع پادمان و پروتکل الحاقی و بدون جمع بندی گسترده تر (۶۲ کشور) می باشد.
سهم بازرسی های ایران در بازه سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۹، از ۴ درصد به ۲۰ درصد در سطح جهانی افزایش یافت و تقریباً ۷ بازرس به طور پیوسته و روزانه، در طول سال در ایران حضور دارند.
علیرغم مشکلاتی که آژانس در چندین دولت عضو جهت اجرای پادمان در شرایط کرونا با آن روبرو بوده است، همانطور که توسط مدیرکل گزارش گردید، فعالیت های راستی آزمایی در ایران حتی با پشتیبانی پروازهای چارتر بدون توقف ادامه داشت، که آژانس از آن به عنوان یک همکاری استثنائی یاد کرد.
در حالی که ایران اجرای برخی تعهدات خود تحت برجام را متوقف کرده است، فعالیت های راستی آزمائی آژانس تحت تأثیر این تدابیر جبرانی قرار نگرفته است.
خانم رئیس،
مایلم بر سیاست بنیادین ایران برای تداوم تعامل و همکاری با آژانس در راستای تعهدات خود ذیل موافقت نامه های پادمان تاکید کنم. با توجه به این امر، جمهوری اسلامی ایران به حق آژانس برای طرح سؤالات مشروع، درخواست شفاف سازی، یا درخواست دسترسی، بر اساس مأموریت خود و مطابق رویه های مصوب، اذعان می کند؛ ضمن اینکه همچنین بر حقوق خود به عنوان یک دولت عضو جهت درخواست ارائه دلایل متقن و اسناد و استدلال های پشتیبان از سوی آژانس در این زمینه تاکید می کند.
ایران همچنین معتقد است که تعهدات کشورهای عضو، نامحدود نیستند و در چارچوب اسناد مربوطه تعریف شده اند. حقوق آژانس و تعهدات کشورهای عضو، دو طرف یک سکه هستند که تقویت کننده یکدیگر می باشند. هم “تضعیف حقوق آژانس” و هم “تضعیف حقوق یک کشور عضو” نبایستی به عنوان یک گزینه مطرح شود.
خانم رئیس،
در مورد دو درخواست آژانس برای دسترسی، اجازه دهید تحولات را از مارس ۲۰۲۰ به طور خلاصه بیان کنم. ایران در طول دو ماه گذشته، تعامل سازنده خود با آژانس را با هدف حصول به یک درک مشترک بر روی جوانب مختلف درخواست ها ادامه داد تا مسیر برای یافتن یک راه حل هموار شود.
در همین راستا، دو دور بحث و گفتگو در ۲۹ آوریل و ۱۶ می ۲۰۲۰ در تهران بین مقامات ذیربط جمهوری اسلامی ایران و هیأت آژانس بین المللی انرژی اتمی صرفاً بر اساس ادعاهای بی پایه و اساسی که هر از چندگاه از سوی دشمنانشان مطرح می شود، با آژانس وارد تعامل شوند؟!
خانم رئیس،
از آنجا که گزارش مدیرکل، همچنین به آزمایشات تولید فلز اورانیوم در آزمایشگاه جابربن حیان اشاره می کند، مایلم به اطلاع برسانم که آژانس به تمامی فعالیت های راستی آزمایی مرتبط گذشته، از جمله گزارش قبلی خود تحت عنوان GOV / ۲۰۱۵/۶۸ در مورد ارزیابی مجدد عدم تطبیق های احتمالی در این خصوص، کاملاً بی توجه بوده است.
این گزارش تأیید می کند که: “آژانس در سال ۲۰۱۴ این اطلاعات را دوباره بررسی کرد و ارزیابی نمود که میزان اورانیوم طبیعی درگیر، مرتبط با عدم قطعیت های مربوط به حسابرسی مواد هسته ای و اندازه گیری های مرتبط می باشد.” بایستی اضافه شود که مواد مرتبط با این پروژه، از زمان اولین روز راستی آزمایی در سال ۲۰۰۳، تحت مهر و موم آژانس قرار دارد.
خانم رئیس،
اجازه دهید یک بار دیگر تأکید کنم که سطح فعلی همکاری های ایران و آژانس مثال زدنی است که برخی از جوانب آن را در این بیانیه توضیح داده ام. این بر عهده همه ماست تا حافظ چنین منبع غرور و افتخاری برای همه، از جمله آژانس و کشورهای عضو باشیم. و ما باید در برابر کسانی که می خواهند این دستاورد مهم را به خاطر امتیازات سیاسی کوتاه بینانه خود نابود کنند، متحد بایستیم.
این مسئولیت نمی تواند تنها توسط ایران برعهده گرفته شود، و اگر این امر خدشه دار شود، همه ما بایستی تأثیرات منفی آن را تحمل کنیم. در این چارچوب، صرف اینکه گفته شود مسائل مربوط به پادمان از برجام جداست، کاملاً اشتباه است. فراموش نکنیم که حجم وسیعی از بازرسی ها و دسترسی های تکمیلی در ایران، در نتیجه اجرای موقت و داوطلبانه پروتکل الحاقی ذیل برجام انجام می شود و حتی این دو درخواست دسترسی آژانس نیز به لطف اجرای پروتکل الحاقی صورت گرفته است!
خانم رئیس، بسیاری از جمله دبیرخانه می گویند که احترام به مأموریت آژانس و رژیم پادمان و راستی آزمایی نباید به خطر بیفتد. جمهوری اسلامی ایران نیز کاملاً با این اصل موافق است و معتقد است که دبیرخانه به عنوان متولی اصلی، باید خود را در خط مقدم این کمپین از طریق رعایت دقیق مفاد اساسنامه آژانس و موافقتنامه پادمان قرار دهد. “احترام” و “اعتماد” در طول زمان ایجاد می شوند، اما می توانند در عرض چند ثانیه در هم شکسته و از بین بروند.
جمهوری اسلامی ایران مایل است مجدداً اعتقاد خود را مبنی بر اینکه اجرای فعالیت های راستی آزمایی نیازمند همکاری با حسن نیت دو طرف است، تکرار نماید. با توجه به این موضوع، ایران قویا از دبیرخانه و اعضای آژانس می خواهد تا در برخورد با این موضوع، تدبیر و هوشیاری نشان دهند و از ورود به فرآیندها و رهیافت های عجولانه پرهیز کنند. هرگونه رویکرد سیاسی یا تصمیم از طریق سوء استفاده از شورای حکام، مطمئناً سطح فعلی همکاری ایران و آژانس را تضعیف خواهد کرد، و مسئولیت و عواقب آن نیز بر عهده حامیان آن خواهد بود.
در این چارچوب، از آژانس خواسته می شود تا مأموریت خود را بطور حرفه ای، مستقل و بی طرفانه اجراء کند. هر گونه فشار یا دخالت در فعالیت های آژانس، بویژه فرایند راستی آزمائی با هدف پیگیری دستور کار سیاسی، کارآمدی و اعتبار آژانس را به مخاطره می اندازد، کاملا غیرسازنده بوده، و باید تقبیح شده و رد گردد.
سقوط چندجانبه‌گرایی در وین
دنیای اقتصاد در گزاری نوشت: کاظم غریب‌آبادی، نماینده ایران در آژانس در واکنش به این اقدام شورای حکام نوشت: «جمهوری اسلامی ایران، این قطعنامه را کاملا رد می‌کند و اقدام مقتضی و مناسب را در واکنش به آن اتخاذ خواهد کرد که مسوولیت و عواقب آن، بر عهده بانیان چنین قطعنامه‌ای خواهد بود.»
این برای اولین بار در هشت سال گذشته است که آژانس درباره ایران قطعنامه صادر می‌کند و این اولین قطعنامه آژانس اتمی علیه ایران از سال ۲۰۱۲ است. این سازمان، اتهام‌هایی را درباره فعالیت‌های هسته‌ای اعلام نشده در مکان‌هایی در ایران مطرح کرده است. این درحالی است که وزیرخارجه ایران پنجشنبه شب با اشاره به اینکه ما چیزی برای پنهان کردن نداریم و بازرسی‌های انجام شده در ایران ظرف پنج سال گذشته بیش از [همه بازرسی‌های] تاریخ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است، تاکید کرده بود راه‌حل قابل توافق ممکن است، اما قطعنامه [ضدایرانی در شورای حکام] آن را از بین خواهد برد.
خبرنگار وال‌استریت‌ژورنال در این باره نوشته است که قطعنامه تروئیکای اروپا علیه ایران، به‌رغم مخالفت جدی چین و روسیه در نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز جمعه ۳۰ خرداد به تصویب رسید. به گزارش «انتخاب»، در این قطعنامه سه کشور اروپایی انگلیس، آلمان و فرانسه با حمایت آمریکا از ایران خواسته‌اند به ممانعت از دسترسی بازرسان آژانس به دو سایت هسته‌ای کشور پایان دهد و با آنها به‌طور کامل همکاری کند. منابع دیپلماتیک می‌گویند قطعنامه پیشنهادی تروئیکای اروپایی علیه ایران، با ۲۵ رای موافق، ۲ رای مخالف (روسیه و چین) و ۷ رای ممتنع تصویب شده است. پیشتر خبرنگار وال‌استریت‌ژورنال در وین، با انتشار پیامی در توییتر از تلطیف ادبیات پیش‌نویس قطعنامه یادشده خبر داده و آن را نشانه عقب‌نشینی طرف‌های اروپایی خواند. لارنس نورمن همچنین با اشاره به دستپاچگی طرف‌های اروپایی عنوان کرد که شماره گزارش آژانس در سند قبلی اشتباه نوشته شده بود.
تروئیکای اروپا از اسنپ بک حمایت نمی‌کنند
این در حالی است که به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از شبکه خبری اسکای‌نیوز، وزرای امور خارجه کشورهای انگلیس، فرانسه و آلمان روز جمعه در پایان نشست خود که پس از تصویب قطعنامه پیشنهادی آنها علیه ایران در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برگزار شد، طی بیانیه‌ای مشترک مدعی شدند که از فعال‌سازی بازگشت خودکار تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران (موسوم به اسنپ بک) توسط آمریکا حمایت نخواهند کرد.
درخواست برای دسترسی به دو مکان
از سوی دیگر به گزارش «ایسنا» به نقل از خبرگزاری رویترز، دیپلمات‌های حاضر در جلسه حضوری شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفتند که شورا روز جمعه قطعنامه‌ای تصویب کرد که از ایران می‌خواهد عدم ایجاد دسترسی به دو محل را برای آژانس متوقف کرده و به‌طور کامل با این نهاد همکاری کند. متن این قطعنامه که از جانب فرانسه، آلمان و انگلیس ارائه شده و به رویت رویترز نیز رسیده است، مطرح می‌کند که شورا «از ایران می‌خواهد به‌طور کامل با آژانس همکاری کرده و درخواست‌های آژانس را بدون تاخیر بیشتر اجابت کند، ازجمله اینکه فورا به محل‌های مشخص شده از جانب آژانس دسترسی ایجاد کند.»
بیانیه آژانس
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارشی به محورهای قطعنامه تصویب‌شده از سوی شورای حکام درباره ایران و روند تصویب آن اشاره کرد.
به گزارش «ایسنا» به نقل از پایگاه اینترنتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، آژانس در گزارشی پس از تصویب شدن یک قطعنامه در شورای حکام درباره ایران، مطرح کرد که شورای حکام روز جمعه قطعنامه‌ای را تصویب کرد که از ایران می‌خواهد در اجرای توافق‌نامه پادمانی و پروتکل الحاقی آن کاملا با آژانس همکاری کرده و بدون تاخیر خواسته‌های آژانس را اجابت کند. در ادامه این گزارش آمده است: «این قطعنامه که از جانب فرانسه، آلمان و انگلیس ارائه شد، با نسبت رای ۲۵ به ۲ و ۷ مورد پرهیز از رای‌دهی [مثبت یا منفی]تصویب شد.»
این قطعنامه پیرو گزارش‌های مدیرکل آژانس در ماه‌های مارس و ژوئن ارائه شده است که بیانگر اقدامات آژانس و تعامل آن با ایران برای شفاف‌سازی اطلاعات مربوط به درستی و کامل بودن اظهارات ایران تحت معاهده پادمانی و پروتکل الحاقی آن است، از جمله عدم دسترسی به دو محل مشخص‌شده از جانب آژانس و عدم‌شفاف‌سازی درباره سوال‌های آژانس درباره مواد و فعالیت‌های هسته‌ای اعلام نشده احتمالی در ایران. قطعنامه مربوطه بر اهمیت پایبندی کامل کشورها به تعهدات پادمانی‌شان و تسهیل دسترسی لازم در مواقع مورد توجه آژانس تاکید کرد. همچنین بر «نقش ضروری و مستقل» آژانس در راستی‌آزمایی پایبندی ایران به تعهدات پادمانی آن در زمینه تضمین معتبر ماهیت منحصرا صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران نیز تاکید شد.
واکنش مقتضی ایران
به‌دنبال تصویب قطعنامه پیشنهادی سه کشور اروپایی در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به بهانه عدم ارائه دو دسترسی تکمیلی به آژانس، نماینده ایران در آژانس مواضع اصولی جمهوری اسلامی ایران را در این رابطه تشریح کرد. کاظم غریب‌آبادی با بیان اینکه این قطعنامه نه موجب ترغیب ایران به ارائه دسترسی به آژانس براساس ادعاهای واهی و بی‌اساس می‌شود و نه موجب اعمال فشار به آن، افزود: «جمهوری اسلامی ایران، این قطعنامه را کاملا رد می‌کند و اقدام مقتضی و مناسب را در واکنش به آن اتخاذ خواهد کرد که مسوولیت و عواقب آن، بر عهده بانیان چنین قطعنامه ای خواهد بود.»
به گزارش «ایسنا» غریب‌آبادی در این بیانیه با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی ایران، بالاترین سطح از همکاری و پذیرش بازرسی‌های آژانس را در میان کشورهای عضو دارد، گفت: «بزرگنمایی دو درخواست دسترسی آژانس، درحالی‌که ایران ابهامات و نگرانی‌های اصولی در این خصوص دارد و گفت‌وگوها نیز در این زمینه در جریان است، و همچنین تلاش‌ها در جهت ایجاد یک بحران غیرضروری بر سر راه این همکاری‌ها، اقدامی کاملا غیرسازنده و سیاسی است.»
وی ضمن آنکه این اقدام شورای حکام را عمیقا مایوس‌کننده و مایه تاسف خواند گفت: «این قطعنامه چیزی جز زیاده‌طلبی و فزون‌خواهی نیست و ایران زیاده‌طلبی را از جانب هر کشور و سازمانی که باشد، کاملا رد می کند.» نماینده ایران در آژانس این اقدام را ناشی از یک دستورکار سیاسی و غیرحرفه‌ای عنوان کرد.
برجام در ابهام
غریب‌آبادی با اشاره به اینکه سه کشور پیشنهاددهنده این قطعنامه یعنی انگلیس، آلمان و فرانسه تاکنون گام‌های ملموس و عملی برای اجرای تعهدات خود تحت برجام بر نداشته‌اند، گفت: «این بی‌عملی آنها، در کنار اقدامات مخرب و غیرقانونی و یکجانبه رژیم آمریکا، موجب شده است تا آینده برجام در هاله‌ای از ابهام قرار گیرد.»
وی در ادامه گفت: «اینکه اظهار شود این قطعنامه برای حمایت از نظام پادمانی و راستی‌آزمایی آژانس است، خود یکی از تناقضات مهم در رفتار و عمل هم آژانس و هم بانیان این قطعنامه است. اگر می‌خواهید رژیم پادمان و راستی‌آزمایی حفظ شود و به مخاطره نیفتد، به شما توصیه اکید می‌کنیم که یک رهیافت حرفه‌ای و بی‌طرفانه اتخاذ کنید.»
غریب‌آبادی در ادامه تاکید کرد که جمهوری اسلامی ایران پروتکل الحاقی را به‌صورت داوطلبانه و موقت براساس تعهد سیاسی خود ذیل برجام اجرا می‌کند و از آنجا که به تصویب آن نرسیده است، به هیچ عنوان آن را به‌عنوان یک تعهد حقوقی در نظر نمی‌گیرد. همچنین پیشتر و در پی ارائه پیش‌نویس قطعنامه ضدایرانی کشورهای اروپایی به شورای حکام، سفیر و نماینده دائم کشورمان روز پنجشنبه در توییتی نوشت: «وین، تقریبا آخرین سنگر چندجانبه‌گرایی است که توانسته است روح واقعی خود را در چند سال اخیر حفظ کند، اما چنانچه شورای حکام در این هفته دوراندیشی لازم را نشان ندهد، متاسفانه این نیز به قصه‌ای فراموش شده تبدیل خواهد شد.»
هشدار واعظی به تروئیکای اروپا
همزمان رئیس دفتر رئیس‌جمهوری در پیامی نسبت به بیانیه سه کشور عضو برجام درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران واکنش نشان داد. محمود واعظی شامگاه چهارشنبه در واکنش به بیانیه سه کشور باقی مانده در برجام نسبت به فعالیت‌های هسته‌ای ایران، در توییتر نوشت: «تروئیکای اروپا به‌جای ابراز نگرانی بی‌اساس و تشویق آژانس بین‌المللی هسته‌ای به تن دادن به فشارهای آمریکا و ادامه رویکرد سیاسی و تبعیض‌آمیز علیه ایران، تعهدات روی کاغذ مانده خود در برجام را عملی کند.»
مخالفت پکن و مسکو
در عین حال نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی از رای مخالف چین و روسیه به پیش‌نویس قطعنامه شورای حکام درباره ایران خبر داد. به گزارش «ایسنا» میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین پس از تصویب قطعنامه شورای حکام آژانس انرژی اتمی درباره ایران در پیامی توییتری نوشت: «شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قطعنامه‌ای را تصویب کرد که از ایران می‌خواهد به دو محل مشخص شده از طرف آژانس دسترسی ایجاد کند. روسیه و چین رای مخالف دادند.» اولیانوف در ادامه گفت: «با تاکید بر ضرورت حل بدون تاخیر این مشکل از جانب تهران و آژانس، ما باور داریم که این قطعنامه می‌تواند نتیجه معکوس داشته باشد.»
انتقاد روسیه از رویکرد اروپا
نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین در سخنانی عدم توافق ایران و آژانس برای دسترسی بازرسان به دو مرکز در ایران را ناامیدکننده خواند و در عین حال تصریح کرد که نباید در این زمینه به بزرگنمایی پرداخت. میخائیل اولیانوف تاکید کرد: «تهران و دبیرخانه آژانس نتوانستند در مساله دسترسی به دو مرکز موردنظر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به توافق برسند که ناامیدی و نگرانی عمیق برمی‌انگیزد اما دلیلی برای بزرگنمایی بیش از حد این مساله وجود ندارد.»
ابراز تاسف چین
نمایندگی دائمی چین در سازمان‌های بین‌المللی در وین از تصویب قطعنامه‌ای درباره ایران در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اظهار تاسف کرد. به گزارش «ایسنا» نمایندگی دائمی چین در سازمان‌های بین‌المللی در وین در پی تصویب قطعنامه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در پیامی توییتری نوشت: «چین عمیقا از قطعنامه تصویب شده در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره اجرای [تعهدات] پادمانی ایران با در نظر گرفتن اهمیت زیاد آن در چشم‌انداز برجام[توافق هسته‌ای] متاسف است. چین و روسیه علیه این قطعنامه رای دادند.»
مذاکرات تروئیکای اروپا در برلین
پس از تصویب قطعنامه پیشنهاد تروئیکای اروپایی علیه ایران شورای حکام، وزارت امورخارجه فرانسه از دیدار وزرای خارجه تروئیکای اروپا برای رایزنی پیرامون همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خبر داد. به گزارش «ایسنا» به نقل از خبرگزاری رویترز، وزارت امورخارجه فرانسه ادعا کرد که انگلیس، فرانسه و آلمان روز جمعه استراتژی‌شان را برای مذاکرات مهم در سازمان ملل و آنچه تخطی‌های ادامه‌دار ایران از توافق هسته‌ای عنوان شده است را تشریح کردند. طبق بیانیه این سه کشور، وزرای امور خارجه این کشورها که در برلین دیدار می‌کنند همچنین درباره همکاری ایران با دیده‌بان [هسته‌ای] سازمان ملل پس از درخواست نمایندگان این کشورها از تهران برای همکاری کامل و سریع با بازرسان آژانس رایزنی خواهند کرد.
پیش‌نویس قطعنامه
سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان که از امضاکنندگان برجام هستند روز دوشنبه هفته گذشته پیش‌نویس قطعنامه‌ای را برای ارائه به شورای حکام آژانس آماده کرده و در آن خواهان «همکاری کامل» ایران با آژانس شدند.
ایران به‌شدت از این اقدام اروپایی‌ها انتقاد و تصریح کرده، درخواست آژانس براساس ادعاهای رژیم صهیونیستی و فشارهای آمریکا مطرح شده است که با وجود خروج از برجام، به‌دنبال آن است که تحریم‌های تسلیحاتی جمهوری اسلامی را بعد از سر آمدن مهلت آن در توافق هسته‌ای تمدید کند.
به گفته نماینده فرانسه پنجشنبه شب سند قطعنامه ضد ایرانی به دبیرخانه شورا تحویل داده شد. چهارمین روز از نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، روز پنجشنبه پس از یک وقفه کوتاه ساعت ۱۶ به وقت اروپای مرکزی از سر گرفته شد.
تروئیکای اروپایی از «خروج آمریکا از برجام» ابراز تاسف و تصریح کردند: «ما در ابراز تاسف و نگرانی درخصوص خروج آمریکا از برجام و از جمله عدم تمدید معافیت‌های تحریمی مربوط به پروژه‌های منع اشاعه که از بخش‌های کلیدی برجام بوده و به تایید قطعنامه شماره ۲۲۳۱ شورای امنیت رسیده همواره صراحت داشته‌ایم.»
آنها ادعا کردند که در کسوت تروئیکای اروپا، رفع تحریم‌ها به نحو پیش‌بینی‌شده در برجام را ادامه داده و با عملیاتی کردن کامل ساز وکار مالی اینستکس تلاش‌هایی اضافه برای تسهیل تجارت مشروع با ایران انجام داده‌اند.
ادعاهای تکراری آژانس
همچنین روز دوشنبه گذشته رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در جلسه شورای حکام مدعی شد که ایران دسترسی به دو محل برای بازرسی را ایجاد نکرده است این در حالی است که سخنگوی وزارت خارجه ایران تاکید کرده آژانس باید قدر همکاری‌های ایران را بداند، چون تصمیم غیرسازنده آژانس با واکنش درخور تهران مواجه می‌شود. همزمان سخنگوی دولت ایران نیز گفته که بازرسی‌های فنی آژانس نباید سیاسی شود. جلسه کشورهای عضو شورای حکام ساعت ۱۲:۳۰ روز دوشنبه به وقت تهران و برای نخستین بار به شکل مجازی برگزار شد.
نشست پیشین شورای حکام ۱۹ تیرماه ۹۸ برگزار شده بود. به گزارش «ایسنا» به نقل از پایگاه اینترنتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، رافائل گروسی مدیر کل آژانس در بخشی از بیانیه آغازین جلسه روز دوشنبه گذشته شورای حکام گفت: «گزارش من درباره بازرسی و نظارت در جمهوری اسلامی ایران با توجه به قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل شامل فعالیت‌های مرتبط با آژانس در چند ماه اخیر است.»
گروسی در بخش دیگری از این بیانیه ادعا کرد: «من با نگرانی جدی اشاره می‌کنم که به مدت بیش از چهار ماه است ایران برای ما امکان دسترسی به دو محل را ایجاد نکرده است و به مدت تقریبا یک سال است که در مذاکرات واقعی برای توضیح درباره سوالات ما در ارتباط با مواد هسته‌ای اعلام‌نشده محتمل و فعالیت‌های هسته‌ای مشارکت نداشته است. این به‌طور معکوس توان آژانس برای پاسخ به سوالات و ارائه تضمین معتبر درباره نبود مواد و فعالیت‌های هسته‌ای اعلام نشده در این محل‌ها در ایران را تحت تاثیر قرار می‌دهد.»
اظهارات مدیرکل آژانس، واکنش سخنگوی وزارت خارجه ایران را برانگیخت. سیدعباس موسوی گزارش اخیر آژانس و ادعاهای مطرح شده در آن را مورد انتقاد قرار داد و گفت: «بر مبنای ادعای [سازمان]جاسوسی رژیم صهیونیستی و شخص نتانیاهو آنها موضوعی که بسته شده است را باز می‌کنند و این جای تاسف دارد که آژانس به‌جای اتکا به مدارک متقن و نگاه به همکاری‌های سطح بالای ایران با آژانس به ادعاهای رژیمی می‌پردازد که خصومتش با مردم، نظام ایران و خطری که برای عرصه بین‌الملل دارد بر همگان مشخص است.»
سیدعباس موسوی در نشست خبری روز دوشنبه گذشته با خبرنگاران گفت: «ما به آژانس توصیه می‌کنیم که در این زمینه قدری آینده نگری داشته باشد و مبنای سوالات خود را مسائل دقیق‌تر و قانونی‌تر قرار دهد، نه ادعاهای یک رژیم که مدعی است از طریق جاسوسی به آنها دست پیدا کرده است.»
